Pandemia COVID-19 zebrała żniwa w różnych obszarach naszego życia. Dotknęła również snu – sfery tak ważnej dla naszej regeneracji, odporności i kondycji psychicznej. Obecnie istotnie zwiększył się odsetek osób zgłaszających problemy ze snem. Zjawisko to określamy mianem koronasomnii. Jakie są jej przyczyny oraz możliwości poprawy snu w czasach, w których przyszło nam leczyć się online?
Kategoria: Artykuły z czasopisma
W ostatnim okresie pojawia się dużo publikacji związanych z powikłaniami neuropsychiatrycznymi w przebiegu zakażenia COVID-19, jak również o odległych następstwach infekcji. Sporo doniesień związanych jest z czynnikami psychologicznymi, takimi jak: izolacja, zmiana dotychczasowych przyzwyczajeń, lęk przed zachorowaniem i śmiercią, obawy przed utratą pracy oraz obawy związane z sytuacją materialną, które spowodowały wzrost występowania takich chorób i zaburzeń psychicznych, jak zaburzenia adaptacyjne, lękowe, depresje, zespoły stresu pourazowego. Nieco rzadziej wskazuje się natomiast na znaczenie samej infekcji COVID-19 dla zdrowia psychicznego.
Pandemia koronawirusa wpłynęła znacząco na zdrowie psychiczne młodzieży i osób dorosłych. Do gabinetów psychoterapeutów znacznie częściej zaczęli zgłaszać się klienci z objawami lękowymi. Nasilenie problemów emocjonalnych i lękowych było zauważalne również u klientów przebywających od dłuższego czasu w terapii. Czynniki takie jak: przedłużające się poczucie zagrożenia, intensywna ekspozycja na stres oraz brak poczucia stabilizacji sytuacji życiowej wywołane COVID-19 wpływały między innymi na nasilenie lęku o zdrowie oraz lęku uogólnionego. U osób z fobią społeczną stan związany z izolacją społeczną nasilił reakcję unikania kontaktów społecznych.
Pandemia COVID-19 powoduje istotne zakłócenia w życiu większości ludzi na świecie. Próżno szukać człowieka, który nie doświadczyłby na własnej skórze trudności życiowych związanych z jej wybuchem. Jeśli ludziom udało się uniknąć zakażenia i zostali w porę zaszczepieni, to wciąż przeżywają stresy związane z lękiem o zdrowie bliskich, zwłaszcza tych w podeszłym wieku.
Problem przemocy w rodzinie niestety jest dosyć powszechnym, także w Polsce. Trudno jest podać dokładne dane dotyczące tego zjawiska, ale posłużyć się można chociażby liczbą 72 601 wypełnionych formularzy Niebieska Karta – A (Komenda Główna Policji, 2020). Niebieska Karta jest dokumentem służbowym wypełnianym przez funkcjonariusza policji w przypadku stwierdzenia przemocy w rodzinie, co służyć ma udokumentowaniu faktów z ową przemocą związanych. Warto mieć na uwadze fakt, iż liczba wskazana powyżej i jest z pewnością niedoszacowana – statystyki z pewnością nie oddają rzeczywistej skali problemu.
Od 1,2% do 3% ludzi choruje na zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (OCD) (Butcher i in., 2017). Głównym objawem tego zaburzenia są pojawiające się natrętne myśli, obsesje, intruzje, które wywołują stres i napięcia, i/lub kompulsje, czyli czynności wykonywane w celu redukcji napięć. Najczęściej pojawiającymi się myślami natrętnymi w zaburzeniu są obawy związane z brudem i zarazkami (Bryńska, 2007). Treść obsesji w dużej mierze związana jest z wydarzeniami życiowymi.
Pandemia stanowi przestrzeń gwałtownych zmian i konieczności adaptacji w warunkach, w których dotychczasowe zasoby i mechanizmy okazują się często niewystarczające w nowym i specyficznym czasie. Zderzyliśmy się w swojej codziennej egzystencji z nagłymi i stresującymi zmianami, dotyczącymi niemal każdej sfery naszego życia. Ich nagły i postępujący charakter wymagał od nas restrykcyjnej adaptacji do ograniczeń, obostrzeń, licznych wymogów sytuacyjnych, w tym epidemiologicznych i prawnych.
Czas pandemii może uruchamiać w nas różne doświadczenia emocjonalne – zarówno te, bezpośrednio odpowiadające na sytuację, w której się znajdujemy, czyli strata, adaptacja do nowej sytuacji, zmiana, ale również może zaktywizować stare schematy, ożywić „uśpione” doświadczenia, przeżycia lub, używając innego języka, osłabić dotychczasowe mechanizmy obronne, jakie człowiek stosuje, aby radzić sobie z trudnymi doświadczeniami wewnętrznymi. Ta perspektywa patrzenia może pomóc nam lepiej wspierać i towarzyszyć klientom w procesie terapii, aby nie pozostać we wtórnych doświadczeniach, a docierać do pierwotnych.
Z początkiem maja bieżącego roku osób, które przechorowały COVID-19, było na świecie ponad 152 mln, a liczba ofiar śmiertelnych przekroczyła 3 mln. Bilans pierwszego roku pandemii jest zapewne znacznie niedoszacowany, gdyż nie uwzględnia osób bez wykonanych testów, a także ofiar, które zmarły nie doczekawszy pomocy lekarskiej czy wyniku testu. Magia dużych liczb sprawia, że giną w niej indywidualne ludzkie tragedie, trudności i problemy psychiczne doświadczane przez coraz większą grupę osób.
Drobiazgowość, sumienność, pedanteria i precyzja to cechy osobowości, które wywołują szacunek, podziw i uznanie. Człowiek dobrze zorganizowany i pracowity, to wymarzony pracownik i partner życiowy. ,,Ludzie sukcesu’’ kojarzą się z dobrobytem i spełnieniem. Kiedy zatem możemy mówić o schorzeniu psychicznym i zdiagnozować osobę, jako pacjenta z osobowością anankastyczną? W przypadku omawianego zjawiska pryncypialne podejście do wykonywanych czynności przekłada się na funkcjonowanie w społeczeństwie. Osoby z osobowością anankastyczną (inaczej obsesyjno–kompulsywną) dążą do całkowitego kontrolowania swoich działań, emocji, a także postępowania jednostek znajdujących się w otoczeniu. Wszystko ma iść według skrupulatnie ustalonego planu i harmonogramu. Ludzie cierpiący na zaburzenia osobowości o typie anankastycznym nie dopuszczają myśli o nieprzewidzianych sytuacjach i zdarzeniach, które mogłyby wpłynąć na zmianę wcześniej ustalonych celów.
Czarne albo białe. Dobry lub zły. Przyjaciel, a może największy wróg? Dychotomia myślenia to bardzo trudne do zakwestionowania, głęboko utrwalone wzorce. Nie bez powodu w przypadku tego zjawiska eksperci powołują się na takie zwroty, jak pułapka myślowa, brak szarej strefy czy też błąd logiczny. Z pewnością trudno byłoby znaleźć w społeczeństwie choć kilka osób, którym nie zdarzyło się myślenie dychotomiczne. Czy więc wszyscy jesteśmy niepoprawni i zaburzeni psychicznie? Jeśli uznasz za słuszną odpowiedź twierdzącą, wówczas podasz doskonały przykład omawianego zjawiska.
