Lęk stanowi jedną z podstawowych emocji i odgrywa niebagatelną rolę w życiu człowieka. Jest on emocją, ale również stanem emocjonalnym, który niekiedy utrudnia funkcjonowanie człowieka, zwłaszcza gdy wysoki poziom lęku utrzymuje się długotrwale. Pełni również rolę adaptacyjną, pozwalając dostosować się w określony sposób do zmieniających się warunków otaczającej nas rzeczywistości, której częścią jesteśmy.
Autor: Urszula Struzikowska-Marynicz
Psycholog i socjolog z wykształcenia oraz pasji. Posiada doświadczenie w poradnictwie psychologicznym, pracy w obszarze pomocy społecznej i interwencji kryzysowej. Współpracuje z Ośrodkami Pomocy Społecznej, Podmiotami Edukacyjnymi i Mediami oraz badaczami, jest również autorką publikacji naukowej poświęconej problemowi przemocy w rodzinie, między innymi wokół której ogniskuje swoje zainteresowania zawodowe i aktywność. Umów wizytę online z autorką na portalu Zaufany Terapeuta.
Zaburzenie osobowości borderline (BPD – borderline personality disorder) oraz choroba dwubiegunowa afektywna (ChAD) posiadają podobieństwa, które stanowią wyzwanie diagnostyczne. Wspólnym mianownikiem obu diagnoz są intensywne wahania nastroju oraz skrajnie odmienne zachowania występujące zależnie od aktualnego samopoczucia.
Człowiek jest istotą biopsychospołeczną, dlatego problem otyłości ma charakter interdyscyplinarny, zarówno pod względem jego złożonych przyczyn, jak również konsekwencji mających związek z wieloma ważnymi obszarami funkcjonowania zawodowego, społecznego, zdrowotnego i psychicznego.
Rodzina ulega przemianom społecznym i nie przypomina już takiej struktury, w której dorastały poprzednie pokolenia, przekazujące określone dziedzictwo wychowawcze: wiedzę, przekonania, postawy, sposoby postępowania dorosłych z dziećmi i młodzieżą. Wiedza rozwija się wraz ze społeczeństwem, podobnie jak sposób wychowania, dlatego rodzicielstwa warto uczyć się, podążając za zmianami społecznymi, w których kontekście osadzeni są rodzice i dzieci.
Występowanie zachowań agresywnych w okresie budowania przez nastolatka jego autonomii jest naturalne, chociaż niepożądane. Wiąże się ono z procesem uczenia się reguł społecznych oraz testowania granic własnych i innych ludzi. Potrzeby są duże, a wiedza na temat sposobów zaspokajania tych potrzeb jeszcze niesatysfakcjonująca.
Zarówno w ICD-11 oraz w DSM-5 współuzależnienie nie doczekało się odrębnej jednostki diagnostycznej. Jak zaznaczają Gibson i Donigian (1993), osoby cierpiące z powodu współuzależnienia często diagnozowane były jako klienci z osobowością zależną (Margasiński, 2011). W klasyfikacji ICD-10 objawy współuzależnienia odpowiadały zaburzeniom nerwicowym, związanym ze stresem i pod postacią somatyczną, w tym pod postacią reakcji na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne. Takie „klasyfikowanie” problemu współuzależnienia pozwala podejmować interwencje terapeutyczne podobne do tych stosowanych w psychoterapii powyższych jednostek diagnostycznych, w tym traumy.
Już w 2002 r. dane GUS wskazywały na fakt, że osoby powyżej 60. r.ż., które doświadczały przemocy w rodzinie, stanowiły aż 17% naszego społeczeństwa. Aktualnym trendem demograficznym jest starzenie się społeczeństw, co oznacza, że ryzyko występowania tej przemocy może być jeszcze wyższe (Makara-Studzińska, Sosnowska, 2012). Wolf i Pillemer szacują, że około 3,2% seniorów doświadcza przemocy, a najwyższe ryzyko występowania tego zjawiska obserwuje się w przedziale wiekowym 75–84 lata (Pospiszyl, 1998).
Żałoba nie jest procesem jednolicie uporządkowanym. Ludzkie reakcje są bardzo zróżnicowane. Okres żegnania się z osobą bliską jest procesem rozłożonym w czasie, który nie jest lekarstwem, a przestrzenią umożliwiającą żałobnikowi doświadczenie smutku, bólu i przejścia przez zmianę. Wszystkie odczucia pojawiające się w tym okresie są naturalne.
Stosowanie technik relaksacyjnych w terapii wielu zaburzeń psychicznych, chorób somatycznych, tj. nadciśnienie tętnicze, oraz różnych trudności pacjentów wspiera proces terapii, jak również stanowi dobrą profilaktykę zdrowia psychicznego oraz somatycznego. Przyswojenie technik relaksacyjnych jest ważne, ponieważ – jak wiadomo – wiele zaburzeń psychicznych oraz chorób somatycznych powiązanych jest z długotrwałym przeżywaniem stresu.
Obecne czasy cechuje „kultura narcyzmu”: konsumpcjonizm, kult ciała, osłabienie wrażliwości na relację i drugiego człowieka, pogoń za sukcesem. Towarzyszy nam narcyzm (Lash, 2015).
Metaanaliza dokonana w 2018 r. przez Volkert, Gablonskiego i Rabund sugeruje częste występowanie wszystkich zaburzeń osobowości w populacji państw zachodnich – 12,16%, w tym 1,23% dla narcystycznego zaburzenia osobowości (Bagińska, 2021).
Do niedawna panowało przekonanie, że zaburzenia osobowości mogą zostać rozpoznane dopiero u pacjentów, którzy ukończyli 18. r.ż. Jednak pogląd ten dotyczył ostatecznego postawienia takiego rozpoznania, nie zaś obserwowania cech i trudności przejawianych przez dzieci i młodzież w okresie rozwojowym.
Główną cechą zaburzeń somatoformicznych są objawy fizykalne występujące bez obecności choroby somatycznej, działania żadnej substancji chemicznej ani choroby psychicznej. Objawy nie są celowo wytwarzane w odróżnieniu od symulacji i zaburzeń pozorowanych i nie można ich wyjaśnić inną chorobą lub wpływem przyjmowanych substancji (Siwiak-Kobayashi, 2002).