Action on Elder Abuse (1995) proponuje definicję przemocy używaną przez WHO i INPEA, zgodnie z którą poprzez przemoc wobec osoby starszej rozumie się pojedynczy lub powtarzalny akt lub brak stosownych działań występujący w każdej relacji, w której oczekuje się zaufania, powodujący szkodę lub cierpienie osoby starszej. Mazur wskazuje ponadto, że przemoc jest zespołem zachowań o charakterze zamierzonym i instrumentalnym, którego celem jest zniewolenie ofiary, dominację jej autonomii i podporządkowanie jej osoby żądaniom i potrzebom sprawcy (Makara-Studzińska, Sosnowska, 2012). Wagner i Wiśniewska-Śliwińska (2017) wskazują, że najczęściej osobą krzywdzącą seniora jest opiekun należący do rodziny, w dalszej kolejności opiekun rekrutujący się spoza bliskiego otoczenia seniora. Badania przeprowadzone w Krakowie w okresie 2001–2003 ujawniły, że 76% kobiet w wieku senioralnym, doświadczających przemocy jest krzywdzona przez osoby z rodzinnego otoczenia (głównie przez partnera). Inne badania przeprowadzone w latach 90. XX w. przez Małgorzatę Halicką wskazały, że najczęstszą formą przemocy stosowaną wobec osób starszych ze strony rodziny są izolacja oraz zaniedbanie. Wyniki badań zrealizowanych w 2014 r. w województwie opolskim wskazały, że przemoc wobec osób starszych najczęściej była stosowana przez osoby obce, a w drugiej kolejności przez członków rodziny, najczęściej dorosłego syna/córkę, wnuki.
Doświadczanie przemocy
Przemoc nie jest zjawiskiem rzadkim. Dotyka osób w różnym wieku, o różnym poziomie wykształcenia, stanie zdrowia czy poziomie materialnym. Przemoc posiada cykliczny charakter, co oznacza, że jedną z jej cech jest powtarzalność warunkowana mechanizmami i cechami relacji interpersonalnej między osobą krzywdzoną a osobą stosującą przemoc w rodzinie. Dlatego też, aby przerwać przemoc, konieczna jest interwencja z zewnątrz takiej przemocowej relacji.
Agresja opiekuna osoby starszej może być powodowana frustracją z powodu przemęczenia obowiązkami związanymi z długotrwałą, absorbującą i nierzadko realizowaną samotnie opieką nad seniorem. Dopuszczanie się przez członka rodziny przemocy wobec osoby starszej, a zatem zależnej, słabszej może wynikać również z zaburzenia osobowości opiekuna i/lub z jego uzależnienia od substancji psychoaktywnych. Niewłaściwe zachowania ze strony opiekuna lub też częste stany depresyjne osoby doświadczającej przemocy stanowią realną przeszkodę w ułożeniu prawidłowych relacji między opiekującym i opiekowanym. Sytuację tę utrudnia fakt, że osoba starsza może występować w roli nie tylko ofiary, ale i sprawcy przemocy. Taka sytuacja ma miejsce, kiedy osoba zależna w przeszłości stosowała przemoc nad swoim aktualnym opiekunem, co stwarza sytuację ryzyka, szczególnie trudną dla obu stron.
Okres starości jest etapem szczególnej wrażliwości i kruchości dla...
