W przypadku przeżywania lęku odczuwamy w ciele sygnały jego występowania oraz jego konsekwencje. W przebiegu zaburzeń lękowych manifestują się one jako:
- drżenia,
- bóle i zawroty głowy,
- bóle i duszności w klatce piersiowej,
- przyspieszona akcja serca,
- zaparcia,
- biegunki itp.
Dolegliwości te zazwyczaj posiadają niespecyficzny charakter, a ich wyjaśnienie nie znajduje potwierdzenia w wynikach licznych procedur diagnostycznych. Sytuacja ta ma miejsce w przypadku zaburzeń występujących pod postacią somatyczną, czyli zaburzeń somatoformicznych.
Różne oblicza lęku
Lęk towarzyszy różnym chorobom, w tym występuje jako charakterystyczny objaw zaburzeń somatycznych (np. hormonalnych), w tym schorzeń kardiologicznych. Występuje również m.in. w przebiegu uzależnień na etapie zespołu abstynencyjnego lub zatrucia.
Lęk stanowi czynnik sprzyjający wejściu pacjenta w mechanizm błędnego koła: objawy przerażają pacjenta, pacjent reaguje na nie lękiem, czuje się przerażony, a to powoduje, że jego ciało reaguje lękiem i napięciem, podtrzymując objawy lub generując nowe wskutek przeżywanego przez pacjenta stresu.
W przypadku chorób somatycznych, którym towarzyszy lęk, w pierwszej kolejności leczy się schorzenie, a z lękiem pracuje się głównie w oparciu o psychoedukację pacjenta oraz treningi relaksacyjne, takie jak:
- progresywna relaksacja mięśniowa Jacobsona,
- trening autogenny Schultza,
- wizualizacja,
- techniki pracy z oddechem.
Niekiedy włącza się pomocniczo hydroksyzynę, pochodne benzodiazepin lub leki anksjolityczne.
Jeszcze jedną grupą zaburzeń związanych z lękiem są zaburzenia somatoformiczne, funkcjonujące w DSM-5 jako zaburzenia pod postacią somatyczną. Są to zaburzenia, w których trudności psychiczne pacjenta, wywołujące w nim lęk, po prostu bolą, nie mając swojego medycznego uzasadnienia.
Reakcja organizmu na przeżywany lęk oraz trudności psychologiczne, wewnętrzne konflikty i niewyrażane emocje jest kanalizowana w postaci dolegliwości bólowych i nieswoistych objawów cielesnych, nie posiadających swojego medycznego uzasadnienia. Do tego typu zaburzeń zalicza się zaburzenia somatyzacyjne, hipochondrię oraz zaburzenia autonomiczne.
W przypadku zaburzeń s...