Na trudności w diagnozie obu zaburzeń zwraca uwagę wielu psychologów, podkreślając, że „nawet do 80% klientów z BPD wykazuje pewne cechy dwubiegunowości” (Deltito i in., 2001; za: Gorostowicz, Siwek, 2018). Diagnozę niekiedy komplikuje fakt, że możliwe jest również występowanie u klienta zarówno BPD, jak i ChAD – „u około 10–20% chorych z ChAD rozpoznaje się współistniejące BPD, a u około 20% klientów z BPD rozpoznawano ChAD. BPD wydaje się częściej współistnieć z ChAD typu II niż typu I” (Zimmerman i Morgan, 2013; za: Gorostowicz, Siwek, 2018). Rozróżnienie tych zaburzeń czy też stwierdzenie ich współwystępowania jest niezwykle ważne w kontekście leczenia, gdyż przyczyny powstawania oraz cele terapeutyczne obu zaburzeń są odmienne. W tabeli przedstawiono różnice między zaburzeniem osobowości borderline a chorobą dwubiegunową afektywną, istotne w diagnozie różnicowej obu zaburzeń.
Tabela 1. Różnicowanie BPD i ChAD
|
Obszary różnic diagnostycznych |
BPD |
ChAD |
|
Wahania nastroju
Komentarz: szczególną trudnością w odróżnieniu ChAD i BPD jest szybka zmiana nastroju, zwłaszcza gdy zmiany występują co kilka godzin. W celu odróżnienia wahań nastroju w obu zaburzeniach warto sprawdzić objawy współwystępujące i przyjrzeć się okolicznościom zmian tych nastrojów. Pomocne może być prowadzenie przez klienta dziennika nastroju, z zaznaczeniem wszelkich zmian w samopoczuciu, wraz z próbą wskazania, jaki był kontekst sytuacji, w której dana zmiana afektywna wystąpiła |
Zmiany nastroju są wywoływane przez wysoką reaktywność (wrażliwość) emocjonalną, mogą pojawić się w reakcji na stosunkowo delikatne bodźce zewnętrzne. Nastrój zazwyczaj utrzymuje się kilka godzin. Typowymi jego elementami są: lęk, złość, drażliwość, irytacja, apatia, nastrój depresyjny, impulsywność w sytuacji konfliktu.
|
Zmiany nastroju mogą występować zarówno w reakcji na bodźce (czynniki) zewnętrzne, np. silnie stresująca sytuacja, jak również mogą nie mieć żadnego podłoża sytuacyjnego, ale wynikać ze zmian w biochemii mózgu. Zazwyczaj dany nastrój utrzymuje się od kilku dni do kilku miesięcy, jednak mogą występować wyjątki w postaci stanów mieszanych, szybkich zmian faz nastroju. Złość, irytacja i dysforia mogą być obecne w każdym z epizodów, natomiast stany lękowe i apatia występują głównie w okresie depresji. W okresie manii klient wykazuje częściej impulsywność w sytuacji konfliktu, rzadziej prezentuje ją w okresie hipomanii. Mania i hipomania charakteryzują się występowaniem u klienta euforii, pobudzenia psychoruchowego, znacznie podwyższonego nastroju, który nie jest wywołany czynnikami zewnętrznymi. Klient może doświadczać urojeń o charakterze wielkościowym, np. bycie kimś wyjątkowym, poczucie nieograniczonej mocy czy wyjątkowych kompetencji
|
|
Uczucie wewnętrznej pustki
|
Występuje w kryteriach diagnostycznych, pojawia się bardzo często i mogą mu towarzyszyć objawy dysocjacyjne (np. poczucie odrealnienia, bycia za szybą)
|
Występuje w okresie depresji, jednak klienci zgłaszają odczuwanie wewnętrznej pustki również w remisji/częściowej remisji, a odczucie to utrzymuje się zazwyczaj od kilku godzin do kilku dni. Wrażeniu wewnętrznej pustki nierzadko towarzyszy apatia lub nastrój depresyjny. Uczucie wewnętrznej pustki może współwystępować z objawami dysocjacyjnymi
|
|
Obraz Ja/poczucie tożsamości |
Podobnie jak w przebiegu ChAD klient może mieć problem z określeniem tego, jaki jest. Obraz siebie może się diametralnie zmieniać, zmianom podlega też samoocena – poczucie tożsam... |
Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
