Zaburzenia lękowe są najczęściej występującą w populacji ogólnej grupą zaburzeń na świecie. Badania oparte o dane pochodzące z jednego z największych międzynarodowych projektów badawczych dotyczących stanu zdrowia populacji światowej Global Burden of Disease prowadzonego przez Institute for Health Metrics and Evaluation (IHME) na Uniwersytecie Waszyngtońskim wskazały, iż w samym 2019 r. na zaburzenia lękowe cierpiało około 4% ludzi na całym świecie (Javaid i wsp., 2023). Oznacza to, że objawy zaburzeń lękowych zostały rozpoznane u 301 mln osób. Rozpowszechnienie zaburzeń lękowych w poszczególnych krajach wahało się od ok. 2,7% do ponad 8% (Javaid i wsp., 2023). Przy czym więcej przypadków zaburzeń lękowych rozpoznawano w krajach wyżej rozwiniętych, co związane było prawdopodobnie z szerszym dostępem do służby zdrowia i większą świadomością społeczną w tych państwach.
Badania w populacji polskiej przeprowadzone w ramach projektu EZOP II przez Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie wskazują na podobne rozpowszechnienie tej grupy zaburzeń w naszym kraju (Wciórka i wsp., 2021). Rezultaty badań przeprowadzonych w ramach tego projektu wskazywały na 5,42% osób cierpiących na zaburzenia „nerwicowe i pokrewne” w Polsce w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy. Kiedy odejmiemy od tej grupy procent osób cierpiących na PTSD i OCD to uzyskujemy rozpowszechnienie zaburzeń lękowych na poziomie 4,9% w ciągu roku w Polsce. To oznacza, że rocznie na zaburzenia lękowe cierpi w Polsce przynajmniej ponad 1,8 mln osób. Problem okazuje się jeszcze bardziej powszechny, kiedy weźmiemy pod uwagę rozpowszechnienie zaburzeń lękowych w ciągu życia, które w omawianym projekcie oszacowano na ok. 13%, co daje prawie 5 mln osób w Polsce cierpiących w którymś momencie życia na zaburzenia lękowe.
Przytoczone powyżej liczby uświadamiają nam skalę problemu i wyzwania, przed jakim staje system opieki zdrowotnej w przypadku leczenia zaburzeń lękowych. Jeżeli jeszcze zwrócimy uwagę na fakt, że obecnie w Polsce czas oczekiwania na pierwszą wizytę u psychoterapeuty waha się od kilku miesięcy do nawet dwóch lat, to należy dojść do wniosku, że efektywnym podejściem może być udzielanie przynajmniej wstępnej pomocy osobom z zaburzeniami lękowymi również przez psychologów, w ramach konsultacji lub wsparcia.
Skuteczną i efektywną metodą leczenia zburzeń lękowych jest terapia poznawczo-behawioralna, której podstawy są jednocześnie możliwe do zastosowania w podstawowej opiece psychologicznej (Kowalski i wsp., 2024). Dlatego wydaje się, że warto przyjrzeć się bliżej, jak psycholog, który nie jest wyszkolonym psychoterapeutą poznawczo-behawioralnym, może skorzystać w swojej praktyce z pewnych narzędzi wypracowanych w ramach tej metody (CBT, ang. cognitive-behavioural therapy), aby wesprzeć swoich pacjentów.
Ogólny model poznawczy
W celu zrozumienia, jak działa terapia poznawczo-behawioralna, w pierwszej kolejności należy odwołać się do ogólnego modelu poznawczego (schemat 1) (Beck i Haigh, 2014) stworzonego jeszcze w latach 60. ubiegłego wieku, a potem ro...
Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
