U dzieci prawidłowo rozwijających wyżej wspomniane procesy z wiekiem stopniowo zanikają. Natomiast u dzieci doświadczających traumy psychicznej objawy dysocjacyjne ulegają zmianie i nasileniu, wraz z wiekiem prowadząc do poważnych zaburzeń w sferze psychicznej (Schore, 2009). Dlatego istotne jest rozróżnienie dysocjacji na dysocjację rozwojową czy adaptacyjną (rozumianą jako mechanizm obronny niezbędny do przeżycia) od dysocjacji patologicznej (rozumianej jako utrwalony, nieadekwatny i szkodliwy wzorzec reakcji organizmu na subiektywnie odbierane zagrożenie, powstały na bazie traumatycznych doświadczeń).
W niniejszych rozważaniach, choć zdajemy sobie sprawę z istnienia wielu różnych sposobów rozumienia dysocjacji uwzględnianych i definiowanych m.in. przez klasyfikacje ICD-10 czy DSM-5, przez dysocjacje będziemy rozumieć wszelkie względnie trwałe zaburzenia czy deficyty w zakresie integracji funkcji somatycznych, motorycznych, percepcji, emocji, pamięci, świadomości oraz tożsamości, jakie występują u dzieci w następstwie doświadczeń traumatycznych. Według niektórych autorów (Courtois, Ford 2009; Drozdowski, Weigl 2011) organizm narażony na powtarzające się zagrożenia, zaniedbania, nadużycia ze strony rodzica lub innego znaczącego opiekuna tworzy nieprawidłowy model równowagi. Zaburzona autoregulacja przejawia się zarówno poprzez nadmierne pobudzenie, jak i stany dysocjacyjne u dziecka, przeplatając się wzajemnie.
Fundamentem dla rozwoju zaburzeń dysocjacyjnych może stać się nieprawidłowy model przywiązania.
Czym jest przywiązanie?
Włoski psychiatra, psychoterapeuta Antonio D'Andrea (2010) podkreśla, że w momencie urodzenia się dziecka – poprzez proces filiacji – grupa, do której ono przynależy, pozwala mu na czucie się członkiem zstępnym. Doświadczenie to stanowi bazę, która pozwala dziecku na akceptację siebie poprzez znaczące relacje z postaciami odniesienia, które będą się nim opiekować i zaspokajać jego potrzeby. Jest to baza niezbędna do stworzenia więzi przywiązania koniecznych do harmonijnego rozwoju poznawczego, emocjonalnego i relacyjnego. Z perspektywy psychologicznej zdrowe relacje przywiązaniowe stanowią podstawę rozwoju indywidualnego i społecznego człowieka.
Współczesna wiedza o człowieku skłania do holistyczneg...
