Choroba nowotworowa to trudna sytuacja nie tylko dla pacjenta, ale też dla jego najbliższych, którzy są pierwszą linią pomocy dla niego. Członkowie rodziny z reguły otrzymują niewystarczającą liczbę wskazówek, jak wspierać, opiekować się chorym, jak zreorganizować dotychczasowe życie rodzinne, małżeńskie, zawodowe, towarzyskie, by móc zaspokoić niepoznane dotychczas potrzeby chorego, swoje własne (w roli opiekuna) oraz zdrowych członków rodziny.
Autor: Agnieszka Pietrzyk
psycholog kliniczny, certyfikowany psychoonkolog i superwizor psychoonkologii. Od kilkunastu lat pracuje z pacjentami onkologicznymi i ich bliskimi w Katowickim Centrum Onkologii. Jako nauczyciel akademicki prowadzi zajęcia z psychoonkologii na Zamiejscowym Wydziale w Katowicach Uniwersytetu Humanistyczno-społecznego SWPS, a na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach zajęcia o zespołowej, wielodyscyplinarnej pracy w opiece środowiskowej. Członek Polskiego Towarzystwa Psychoonkologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Uszkadzający efekt chemioterapii został zaobserwowany u około 20–39% pacjentów leczonych cytostatykami, u których stwierdzono zaburzenia kognitywne mierzone testami psychometrycznymi. Po zakończonym leczeniu onkologicznym u wielu pacjentów odnotowano subiektywne skargi na obniżenie poczucia jakości ich życia, łagodną depresję, obawy przed nawrotem choroby oraz poczucie przewlekłego zmęczenia. Wielu pacjentów wymaga rehabilitacji psychologicznej, ukierunkowanej na usprawnianie procesów umysłowych, trudności z uwagą, koncentracją, poziomem energii umysłowej.
W obliczu choroby nowotworowej człowiek zaczyna doświadczać osobistej skończoności. Nieodzownie budzi to w nim pierwotny, egzystencjalny lęk. Badania przeprowadzone na pacjentach onkologicznych pokazują, że aktywizacja myśli o własnej śmierci wyraźnie motywuje do nawiązania bliskich relacji, nawet gdy wybrana osoba odbiega od ideału. Dążenie do bliskich związków z innymi zdaje się być ważnym mechanizmem, który ma na celu zabezpieczenie człowieka przed doświadczeniem bliskiej śmierci.