Autor: Karolina Pudełko

Określenia syndrom sztokholmski po raz pierwszy użyto w 1973 roku. Wcześniej wykorzystywano je głównie (bo obecnie zakres ten jest nieco szerszy, co zostanie rozwinięte poniżej), by opisać nietypową reakcję ze strony osób zaangażowanych w tak traumatyczne zdarzenia, jak porwanie czy bycie zakładnikiem – określenia tego używano do opisania pozytywnej więzi, jaką niektóre ofiary porwania rozwijały ze swoim oprawcą. Dodatkowo w syndromie sztokholmskim negatywne uczucia miały być kierowane w stronę policji czy autorytetów. Wydaje się istotne, by poznać nieco bardziej dokładną genezę nazwy, jaką otrzymało to zjawisko.

Okres nastoletniości, zwany inaczej adolescencją, dla wielu rodziców, opiekunów, pedagogów, psychologów, a przede wszystkim dla samych nastolatków często bywa nie lada wyzwaniem. Nie sprzyja temu także wykreowany obraz nastolatka jako osoby na wiecznej emocjonalnej huśtawce, impulsywnego i ciągle robiącego innym na złość. Prawdą jest, że adolescencja to czas intensywnych przemian w życiu młodego człowieka, w czasie którego nastolatkowie mogą doznawać silnych ambiwalentnych doświadczeń emocjonalnych.

Problem przemocy w rodzinie niestety jest dosyć powszechnym, także w Polsce. Trudno jest podać dokładne dane dotyczące tego zjawiska, ale posłużyć się można chociażby liczbą 72 601 wypełnionych formularzy Niebieska Karta – A (Komenda Główna Policji, 2020). Niebieska Karta jest dokumentem służbowym wypełnianym przez funkcjonariusza policji w przypadku stwierdzenia przemocy w rodzinie, co służyć ma udokumentowaniu faktów z ową przemocą związanych. Warto mieć na uwadze fakt, iż liczba wskazana powyżej i jest z pewnością niedoszacowana – statystyki z pewnością nie oddają rzeczywistej skali problemu.

Młode osoby często borykają się w swoim życiu z wieloma sytuacjami wywołującymi w nich napięcie, z którymi trudno im sobie poradzić w adekwatny sposób. Dzieje się tak z różnych powodów – czasami dlatego, że w ich systemie rodzinnym brakuje odpowiednich wzorców moderujących pewne zachowania, z powodu niewłaściwych postaw innych ludzi skierowanych w stronę młodej osoby (np. różne formy przemocy), czasem jest to powiązane ze współwystępującymi zaburzeniami, takimi jak chociażby depresja, lęk czy zaburzenia stresu pourazowego.

Artykuł dotyka tematyki doświadczenia traumatycznego oraz uzależnienia i powiązań pomiędzy tymi zjawiskami. Przedstawia krótką historię pojęć, podejmuje dyskusję nad rozumieniem definicji obu zjawisk, a także skupia się na praktycznych powiązaniach pomiędzy traumą a uzależnieniem, a także ich leczeniem. Podkreśla istotę zauważania uzależnienia występującego u klientów z doświadczeniem traumy czy też zwrócenia uwagi na zaburzenia traumatyczne u pacjentów uzależnionych oraz integrowania tych zjawisk.