Dział: Studium przypadku

Według szacunków, problem jadłowstrętu psychicznego dotyka około 1–2% dziewcząt i kobiet. Rozpowszechnienie różnych form zaburzeń odżywiania jest trudne do ustalenia, ale waha się w granicach 8–40% (Żechowski, 2013). Anoreksja należy do chorób o podłożu psychicznym z jednym z największych wskaźników śmiertelności (ok. 5–10%). W wielu przypadkach wymaga hospitalizacji pacjenta w ośrodku całodobowym, nie dziwi zatem fakt poszukiwania skutecznych metod konceptualizacji i leczenia tej choroby. Celem niniejszego artykułu jest próba przedstawienia psychodynamicznego rozumienia i leczenia pacjentów młodzieżowych z problemem anoreksji. Tekst w sposób szczególny przedstawia zastosowanie podejścia psychodynamicznego w aspekcie diagnozy oraz kluczowe obszary problemowe w pracy z młodzieżowym pacjentem z problemem anoreksji.

Depresja jest jednym z najpowszechniejszych rozpoznań z zakresu zdrowia psychicznego. Dotyczy osób w każdym wieku i w różnych sytuacjach życiowych, a jej częstotliwość stale rośnie (Vucenovic i in., 2023). Dotyka ponad 20% nastolatków (Dymowska, Nowicka- -Sauer, 2015). Adolescencja predysponuje do ujawniania się zaburzeń psychicznych (Oleszkiewicz, Senejko, 2013), ale ostatnie lata przyniosły dodatkowe obciążenia przekraczające nieraz zasoby ludzi, także starszych, ale szczególnie młodych.

Eksperci i ekspertki, osoby ze świata psychologii, filozofii, kultury i innych dziedzin od lat zadają sobie pytanie, jak brzmi definicja „dobrego związku”. Czy jest ona wyłącznie wypadkową subiektywnej satysfakcji z relacji, czy wpływają na nią obiektywne czynniki warunkujące jakość danego związku, a jeśli tak – jakie? Czy można wypracować jakieś normy, które gwarantowałyby powodzenie relacji, a może jest jakaś jeszcze nieodkryta recepta na związek doskonały, którą znają specjaliści i specjalistki zajmujące się terapią par?

Zmiana życiowa spowodowana trwałym urazem powodującym znaczące ograniczenia ruchowe jest porównywana do „wypadnięcia z biegnącego pociągu” (Barnes, Mercer, 2008). Aktywność seksualna, niezależne budowanie relacji erotycznych i ważna rola kategorii, jaką jest atrakcyjność seksualna, są wpisane w niezależny i aktywny tryb życia.

Pojawienie się w gabinecie psychologa lub psychoterapeuty nastolatka po próbie samobójczej niekiedy budzi niepewność i uaktywnia liczne obawy związane z zapewnieniem skutecznego wsparcia ukierunkowanego na zdrowienie, w tym ograniczenie ryzyka samobójstwa. Jednocześnie młody człowiek wnosi do gabinetu cały kontekst rodzinny i szereg uwarunkowań rozwojowych. W pracy z tymi klientami ocena ryzyka samobójstwa i planowanie interwencji wspomagających utrzymanie przy życiu stanowią jedno z największych współczesnych wyzwań terapeutycznych.

Depresja u osób w każdym wieku może być rozumiana i leczona z wykorzystaniem systemowej teorii rodziny. Dzięki rozumieniu systemowemu możliwe jest zaobserwowanie związku między objawami depresyjnymi, a tłumioną (niekiedy przez lata) złością wobec członków własnej rodziny.

Okres nastoletni psychologia rozwojowa traktuje jako fazę szczególną, warunkują ją bowiem procesy fizycznego dojrzewania organizmu oraz rozwoju emocjonalnego, poznawczego i społecznego. W kryzysach rozwojowych, które jej towarzyszą, istotne znacznie mają nagłość zmian funkcjonowania, labilność emocjonalna, konflikty intra- i interpersonalne oraz wyraźne pogorszenie samopoczucia. Dziecko, dystansując się od grupy, może sprawić, że grupa również nabierze dystansu, co z kolei doprowadzi do uczucia odrzucenia. Wszystko to w konsekwencji może prowadzić do izolacji, depresji, samookaleczeń, samobójstw czy też nasilenia się agresji i spadku prospołeczności.

Określenia syndrom sztokholmski po raz pierwszy użyto w 1973 roku. Wcześniej wykorzystywano je głównie (bo obecnie zakres ten jest nieco szerszy, co zostanie rozwinięte poniżej), by opisać nietypową reakcję ze strony osób zaangażowanych w tak traumatyczne zdarzenia, jak porwanie czy bycie zakładnikiem – określenia tego używano do opisania pozytywnej więzi, jaką niektóre ofiary porwania rozwijały ze swoim oprawcą. Dodatkowo w syndromie sztokholmskim negatywne uczucia miały być kierowane w stronę policji czy autorytetów. Wydaje się istotne, by poznać nieco bardziej dokładną genezę nazwy, jaką otrzymało to zjawisko.