Podczas pracy terapeutycznej prowadzonej w większości tradycyjnych modeli terapeutycznych można wyróżnić pięć następujących etapów:
- Opis problemu (problemów) oraz zbieranie danych: w pierwszej kolejności klient omawia problem, a terapeuta zadaje dodatkowe pytania eksplorujące, aby uzyskać jego pełny obraz w celu przygotowania oceny sytuacji.
- Ocena problemu: terapeuta ustala naturę problemu i szacuje jego intensywność, opierając się na wiedzy, wynikach badań oraz własnej intuicji.
- Planowanie interwencji: terapeuta i klient ustalają wspólnie listę celów oraz plan interwencji, który może zmniejszyć lub rozwiązać negatywne skutki problemu; aby taki plan opracować, terapeuta zwykle ponownie sięga po fachową wiedzę.
- Interwencja: podjęcie czynności rozwiązujących problem, które mogą go złagodzić lub rozwiązać.
- Ewaluacja i kontynuacja: rozwiązywaniu problemu towarzyszy obserwacja jego skutków, a uzyskane tą drogą informacje są podstawą ustalenia, czy podjęte działania się powiodły – jeżeli rezultaty są niezadowalające, dokonuje się korekty określonego poziomu interwencji lub planuje się nowe działania. Po uznaniu przez terapeutę i klienta problemu za rozwiązany współpraca jest zakończona.
W podejściu skoncentrowanym na rozwiązaniach w pracy terapeutycznej również można wyróżnić pięć etapów:
- Diagnoza potrzeb, celów, wartości i możliwości klienta:
- Eksplorujemy takie obszary potrzeb, jak:
– potrzeby wynikające z sytuacji, która sprowadziła klienta do gabinetu,
– potrzeby wynikające z sytuacji życiowej (np. potrzeby klienta jako człowieka, potrzeby klienta jako córki, matki, partnerki, osoby rozwijającej pasje itp.),
– potrzeby klienta związane z osobą terapeuty (jak terapeuta może być użyteczny dla klienta). - Cele – ustalenie wspólnie z klientem kierunku zmiany:
– zawiera zarówno cel procesu terapeutycznego (cel strategiczny)
– oraz mniejsze cele (będące środkami/strategiami), tzw. cele operacyjne. - Możliwości rozumiane są jako:
– z jednej strony kompetencje do radzenia sobie (już zawiera to w sobie element wpływu),
– zasoby, które w ramach procesu terapeutycznego warto wzmocnić, gdyż tego wymaga postawiony przez klienta cel terapeutyczny (np. zasoby poznawcze – czyli jak nadać bardziej użyteczne znaczenie otaczającej klienta rzeczywistości, zasoby związane z pewnymi kompetencjami/umiejętnościami, np. stawianie granic),
– niewystarczająca ilość zasobów (praca na ograniczeniach),
– osobowość klienta i wynikające z niej implikacje w gabinecie (dynamika reagowania, ekspresja, sposób funkcjonowania, sposób mówienia).
- Określenie wizji świata i sposobu funkcjonowania klienta po zmianie – jak będzie wyglądała rzeczywistość klienta (poznawcza, emocjonalna, duchowa, relacyjna, fizyczna), dl...