Agorafobia w kontekście ataków paniki w nurcie poznawczo-behawioralnym

Agorafobia obejmuje: 

• lęk przed wyjściem do sklepu,
• lęk przed przebywaniem w miejscach publicznych oraz miejscach, w których będzie wiele osób,
• lęk przed podróżowaniem środkami transportu.
   

Cechą wspólną i zarazem kluczową wielu sytuacji agorafobicznych jest brak możliwości natychmiastowego wyjścia. W procesie diagnostycznym bardzo istotne jest rozróżnienie, czy objawy psychiczne i wegetatywne lęku są pierwotne, a nie wtórne do innych zaburzeń, np. myśli natrętnych. Ponadto lęk musi występować głównie w co najmniej dwóch z następujących sytua­cji: tłum, miejsca publiczne, oddalanie się od domu i podróżowanie samemu. Ważne w procesie diagnostycznym jest również stwierdzenie, że unikanie sytua­cji fobicznych było bardzo wyraźne. Pierwsze objawy pojawiają się zazwyczaj we wczesnym okresie wieku dorosłego. Zaburzenie to dotyka częściej kobiet. Agorafobia często współwystępuje z napadami paniki.

Ataki paniki 

Ataki paniki definiuje się jako nawracające, nagłe pojawianie się silnego lęku, któremu towarzyszy wtórny lęk przed śmiercią, utratą kontroli nad sobą lub chorobą psychiczną. Napady lęku nie są ograniczone do jakiejkolwiek szczególnej sytuacji czy okoliczności. Objawy pojawiające się u klientów są różne, można jednak wskazać grupę najczęściej pojawiających się, do której zaliczamy: 

• napad szybkiego bicia serca,
• ból w klatce piersiowej,
• uczucie duszności,
• poczucie nierealności,
• zawroty głowy.
   

Czas trwania napadów wynosi zazwyczaj kilka minut, a częstotliwość i przebieg wykazują zmienność. Po napadzie paniki u klienta zwykle utrzymuje się obawa przed wystąpieniem kolejnego napadu. W procesie diagnostycznym dla ostatecznego rozpoznania należy stwierdzić wystąpienie kilku ciężkich napadów lęku z objawami somatycznymi w okresie około jednego miesiąca w okolicznościach, w których nie ma obiektywnego zagrożenia. Napady muszą pojawiać się bez związku ze znaną czy przewidywaną sytuacją. Pomiędzy napadami następuje względne uwolnienie od objawów lęku.

W zaburzeniu panicznym, agorafobiczne unikanie rozwija się, gdy osoba po doznaniu napadu paniki unika miejsc, w których obawia się kolejnego napadu. Osoby z napadami paniki, obawiając się, że ucieczka z danego miejsca lub udzielenie pomocy może być trudne, unikają tych miejsc. W dalszej części prześledzimy przypadek klientki cierpiącej na agorafobię z napadami paniki oraz wybrane metody i techniki pracy terapeutycznej w nurcie poznawczo-behawioralnym.