Traumatyczne zdarzenia mające miejsce, zwłaszcza we wczesnym okresie życia, mają wpływ na funkcjonujące później wzorce emocjonalności. Silny stres towarzyszący doświadczeniom przemocy może mieć konsekwencje także na poziomie biologii mózgu, gdyż mózg jest kluczowym organem odpowiedzi na stres. Niektóre obszary mózgu, takie jak hipokamp, ciało migdałowate i kora przedczołowa, będące częścią układu limbicznego, wykazują szczególną wrażliwość na nadmiar hormonów stresowych i ulegać mogą przebudowie strukturalnej, co ma dalsze konsekwencje dla funkcjonowania.
Dział: Psychiatria w psychologii
Patrząc na dysproporcję występującą w leczeniu depresji u mężczyzn przy jednoczesnej ośmiokrotnie wyższej statystyce samobójstw w stosunku do kobiet, możemy zastanawiać się, dlaczego tak jest. Na temat tzw. męskiej depresji powstało wiele hipotez. Czy winny jest tylko stereotyp silnego wzorca męskiego, według którego mężczyzna nie okazuje emocji, czy też problemem jest atypowość objawów depresji u mężczyzn?
Zaburzenia lękowe należą do najbardziej rozpowszechnionych problemów związanych ze zdrowiem psychicznym na całym świecie (Bourne, 2011). Prawdopodobnie co czwarta osoba dorosła będzie cierpiała na zaburzenie lękowe w jakimś okresie swojego życia (Bourne, 2011) i niestety jedynie niewielka część z nich podda się leczeniu.
Depresja pourazowa, depresja reaktywna, duże zaburzenie depresyjne i zespół stresu pourazowego reprezentują różne zaburzenia kliniczne i nozograficzne pomimo ich podobnego rdzenia objawowego.
W utrzymaniu zdrowia bardzo istotną funkcję pełni układ hormonalny. Jego rola jest znacząca także dla rozwoju mózgu, gdzie poprzez pełnione funkcje neurotroficzne, antyoksydacyjne i metaboliczne ma wpływ na stan psychiczny (Calsolaro, Bottari, Coppini Lemmi, Monzani, 2021). Niedobory lub ponadnormatywne stężenia wytwarzanych przez gruczoły wydzielania wewnętrznego hormonów przyczyniają się do zachwiania homeostazy organizmu. Prowadzą do wyniszczających chorób, których objawy sięgają także zaburzeń emocji i funkcji poznawczych (Jarząb, 2014).
Obecne czasy cechuje „kultura narcyzmu”: konsumpcjonizm, kult ciała, osłabienie wrażliwości na relację i drugiego człowieka, pogoń za sukcesem. Towarzyszy nam narcyzm (Lash, 2015).
Metaanaliza dokonana w 2018 r. przez Volkert, Gablonskiego i Rabund sugeruje częste występowanie wszystkich zaburzeń osobowości w populacji państw zachodnich – 12,16%, w tym 1,23% dla narcystycznego zaburzenia osobowości (Bagińska, 2021).
Do niedawna panowało przekonanie, że zaburzenia osobowości mogą zostać rozpoznane dopiero u pacjentów, którzy ukończyli 18. r.ż. Jednak pogląd ten dotyczył ostatecznego postawienia takiego rozpoznania, nie zaś obserwowania cech i trudności przejawianych przez dzieci i młodzież w okresie rozwojowym.
Psychopatia to stan, który od dawna zawładnął publiczną wyobraźnią. Powstaje wiele felietonów poświęconych mordercom o cechach psychopatycznych (Viding et al., 2014). Temat podłoża psychologicznego popełnianych zbrodni jest z jednej strony bardzo interesujący i często wykorzystywany w literaturze i filmie, z drugiej zaś – bardzo trudny emocjonalnie dla osoby zaangażowanej w proces diagnozy.
Etymologia określenia hipochondria pochodzi z greckiego słowa hipokhondria, oznaczającego chrząstkę i ma związek ze starożytnym przekonaniem, że wnętrzności klatki piersiowej odpowiadały za smutek, zamartwianie się i melancholię. Zaburzenia hipochondryczne polegają na nadmiernym niepokoju i przekonaniu, że jest się chorym na ciężką chorobę somatyczną (lub ona dopiero się rozwija), a jednocześnie człowiek nie ma objawów fizycznych lub są one minimalne.
W ostatnim okresie pojawia się dużo publikacji związanych z powikłaniami neuropsychiatrycznymi w przebiegu zakażenia COVID-19, jak również o odległych następstwach infekcji. Sporo doniesień związanych jest z czynnikami psychologicznymi, takimi jak: izolacja, zmiana dotychczasowych przyzwyczajeń, lęk przed zachorowaniem i śmiercią, obawy przed utratą pracy oraz obawy związane z sytuacją materialną, które spowodowały wzrost występowania takich chorób i zaburzeń psychicznych, jak zaburzenia adaptacyjne, lękowe, depresje, zespoły stresu pourazowego. Nieco rzadziej wskazuje się natomiast na znaczenie samej infekcji COVID-19 dla zdrowia psychicznego.
Coraz więcej uwagi poświęca się występowaniu zaburzeń więzi w etiopatogenezie zaburzeń osobowości. Warto zatem przypomnieć kryteria diagnostyczne zaburzeń osobowości. Najczęściej opisuje się je jako głęboko zakorzenione, trwałe, nieadaptacyjne wzorce relacji z otoczeniem, myślenia o nim i postrzegania go, które powodują trudności we wszystkich aspektach funkcjonowania danej osoby.
Chociaż statystycznie to więcej kobiet cierpi na zaburzenia lękowe i depresyjne, w efekcie których podejmują próby samobójcze, to przewaga samobójstw dokonanych leży wciąż po stronie mężczyzn.