Współczesna wiedza medyczna zmusza nas do zwrócenia uwagi na psychospołeczne i neuropsychiczne aspekty chorób endokrynologicznych. Jednocześnie psycholog w kontakcie z pacjentem prezentującym objawy neuropsychologiczne powinien zachować czujność i mieć na uwadze dwukierunkową zależność między psyche a soma.
Aby mózg mógł prawidłowo analizować i wykorzystywać odbierane informacje, sprawnie zapamiętywać i przeprowadzać operacje umysłowe, a także zachować równowagę emocjonalną, poszczególne elementy układu hormonalnego pracować muszą w sposób niezakłócony. Skutki endokrynopatii w zakresie funkcji poznawczych i emocjonalnych obejmują m.in. pacjentów z zaburzeniami pracy przysadki, tarczycy, przytarczyc, gonad, nadnerczy (Ali, Begum, Reza, 2018). Oznacza to, że do gabinetu psychologicznego lub psychiatrycznego trafić mogą pacjenci, których złe samopoczucie warunkowane jest zaburzeniami hormonalnymi. Przy współistnieniu objawów somatycznych diagnostyka w kierunku chorób układu dokrewnego może okazać się istotna dla postawienia prawidłowego rozpoznania i zastosowanie skutecznego leczenia, także w zakresie oddziaływań psychoterapeutycznych.
Hormony tarczycy
Tarczyca pełni ważną funkcję w rozwoju mózgu już na etapie życia płodowego. Sprawne działanie tego gruczołu warunkuje prawidłowy rozwój intelektualny, a niedobory prowadzą u dzieci do poważnych i trwałych deficytów poznawczych (Calsolaro i in., 2021). W życiu dorosłym zarówno niedoczynność, jak i nadczynność tarczycy wywołują swoiste dolegliwości somatyczne, którym towarzyszą objawy neuropsychiczne. Pacjenci ci zgłaszają skargi m.in. na spowolnienie procesów umysłowych, zaburzenia uwagi, funkcji percepcyjnych, a przede wszystkim łagodne i umiarkowane zaburzenia pamięci. O ile dla chorych z niedoborem hormonów tarczycy bardziej charakterystyczne są stany depresyjne, pacjenci z nadczynnością tarczycy mogą odczuwać wzmożony lęk, niepokój i drażliwość. U pacjentów w podeszłym wieku tyreotoksykoza może naśladować zaburze...
