Osoba z osobowością zależną w pracy i w związku. Diagnoza oraz różnicowanie z osobowością unikającą

Diagnoza

Jesteśmy istotami społecznymi, dlatego zależność od drugiego człowieka, potrzeba akceptacji i wsparcia są czymś zupełnie naturalnym, i to przez całe nasze życie. O zaburzeniu osobowości mówimy dopiero wówczas, kiedy dochodzi do utrwalenia nieefektywnego wzorca zachowania w tym zakresie (w różnych sytuacjach indywidualnych i społecznych) oraz odbioru rzeczywistości, co znacznie utrudnia funkcjonowanie i jest źródłem cierpień. Osoby z zaburzeniem osobowości zależnej (dependent personality disorder) wykazują przede wszystkim nadmierną potrzebę opieki, ale cechuje je również brak asertywności, znaczna uległość i niskie poczucie sprawczości. Mają także trudności w podejmowaniu decyzji dotyczących codziennych zadań. Zaburzenie dotyka od 1% do 5% populacji (American Psychiatric Association, 2013).

Lęk przed porzuceniem

Jednym z największych problemów osób z osobowością zależną jest lęk przed porzuceniem, a także uporczywe przekonanie, że nie potrafią funkcjonować bez wsparcia innych. Z tego powodu dążą one do pozyskania i utrzymania relacji, w której druga strona się nimi zaopiekuje. Rozpad związku nasila lęk oraz obawy przed brakiem opieki i nieradzeniem sobie, dlatego też od razu próbują wejść w kolejny.

Z osobowością zależną wiąże się niska samoocena oraz poczucie bezradności i bezbronności. Przekonanie, że jest się niezdolnym do samodzielnego funkcjonowania, stanowi jednocześnie motywację do szukania opieki, ochrony oraz troski ze strony innych. Efektem takiego postrzegania siebie oraz swoich umiejętności są m.in. trudności w podejmowaniu codziennych decyzji bez konsultacji z otoczeniem. Osoby z osobowością zależną mają potrzebę posiadania w najbliższym gronie ludzi, którzy przejmą odpowiedzialność za różne sfery ich życia, na przykład za to, w jaki sposób spędzają czas, gdzie mieszkają lub pracują.

Lęk przed konfrontacją

Kolejną charakterystyczną cechą zaburzenia jest lęk przed konfrontacją. Takie osoby są zwykle posłuszne i obawiają się sprzeciwiania innym, nawet gdy nie zgadzają się z cudzą opinią czy decyzją. Nie są też w stanie wyrazić sprzeciwu lub mają z tym ogromne trudności, ale podporządkowanie się cudzym oczekiwaniom powoduje narastający bunt. Stawianie granic w przypadku osób z tym zaburzeniem prowadzi do spotęgowania lęku przed odrzuceniem i karą, a często towarzyszy temu również poczucie wstydu lub winy (Bornstein, 2012a).

Jednostki z osobowością zależną mają rozwinięty zmysł obserwacji i doskonale odczytują zachowania innych ludzi (m.in. mowę niewerbalną), co pozwala im na szybkie dostosowanie do wymagań środowiska (Disney, 2013). Z obawy przed brakiem aprobaty podporządkowują swoje potrzeby potrzebom innych i zrobią wiele, aby być lubianymi, czasami nawet działając na swoją szkodę, a także tolerując nieodpowiednie traktowanie i wykorzystywanie. Taka postawa może prowadzić do przewlekłego stresu, a jeśli napięcie utrzymuje się zbyt długo, również do nagłych wybuchów złości. Bywają one zaskakujące dla otoczenia, które nie zauważało wcześniej żadnych oznak sprzeciwu i postrzegało daną jednostkę jako posłuszną.

Badania dowodzą, że osoby z osobowością zależną na studiach wykazują się zazwyczaj ogromną sumiennością, jednak z uwagi...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.

Przypisy