Wytyczne do diagnozy uzależnienia
- W wywiadzie uwzględnij pytania obejmujące:
- częstotliwość, długość picia, okoliczności, w jakich dana osoba spożywa alkohol;
- ilość wypijanego alkoholu;
- informacje, które niepokoją klienta/klientkę nadużywającego/nadużywającą alkohol – czy coś mu/jej w piciu przeszkadza, czy różni go/ją to od innych osób spożywających alkohol;
- czy klient/klientka pił do urwania filmu, jak często się to zdarzało;
- czy odczuwał(a) potrzebę picia po jego rozpoczęciu, czy pił(a) alkohol dla poprawy funkcjonowania;
- czy podejmował(a) próby ograniczania picia;
- jakie ponosił(a) konsekwencje społeczne i zdrowotne picia.
- Dokonaj analizy innych zachowań destrukcyjnych (obsesyjno-kompulsywnych), w tym zaburzeń odżywiania (zbadaj częstość ich występowania, w jakich sytuacjach występują najczęściej, jakie towarzyszą im emocje).
- Diagnoza osobowości – badanie testem osobowości (Minesocki wielowymiarowy inwentarz osobowości).
Ustalenie celów terapeutycznych
- Ograniczenie picia.
- Analiza zdrowego stylu życia, w tym żywienia i stopniowe wprowadzanie go.
- Nauka radzenia sobie z emocjami.
Praca terapeutyczna
Aby łatwiej różnicować u siebie symptomy głodu, klient/klientka może otrzymać zadanie prowadzenia dzienniczka głodu. W dzienniczku warto wpisywać wszystkie myśli, które pojawiają się o piciu i zaznaczać czas (ile trwają, kiedy się pojawiają, co pomaga przezwyciężyć myślenie o alkoholu).
- Sposoby radzenia sobie z emocjami:
- odwracanie uwagi i odraczanie reakcji;
- analiza sytuacji według określonego schematu [co Cię zezłościło, co robiłeś(-aś), jak się zachowywałeś(-aś), co chciałbyś(-abyś) zmienić w swoim zachowaniu, jak otoczenie reagowało na Twoją złość, jak chciałbyś(-abyś), aby zareagowało, co dała Ci złość];
- propozycje konstruktywnych zachowań w przypadku napięcia i złości.
- Praca nad przekonaniami za pomocą dialogu sokratejskiego.
- Techniki konstruktywnych zachowań, w tym trening asertywnych zachowań abstynenckich i trening asertywności w ogóle, celem wprowadzania granic, techniki nawiązywania nowych kontaktów, wchodzenia w relacje. Zadaniem klienta/klientki może być m.in. ustalenie hierarchii ważności spraw, określenie, w jaki sposób może o to zadbać.
- Praca nad samooceną (głównie za pomocą poszukiwania pozytywnych stron siebie oraz afirmację). Zadaniem może być m.in. przygotowanie pracy – co dana osoba w sobie lubi lub wskazanie wieczorem dwóch rzeczy, z czego jest w danym dniu zadowolona.
- Analiza napięć, które klient/klientka eliminuje poprzez objadanie się. Praca nad konstruktywnym sposobem radzenia sobie z napięciem. Analiza przekonań (ujawnianie tego, co myśli w danej sytuacji), sposoby zmiany myślenia oraz techniki relaksacyjne. Straty z tego wynikające, jak również analiza strat spowodowanych piciem.Przykładowe zadanie: podaj 10 korzyści wynikających z abstynencji.
- Praca nad systemem zniekształceń poznawczych – analiza mechanizmów obronnych, stosowanych w chorobie (w sesji indywidualnej). Psychoedukacja, przedstawienie mechanizmów.
- Powrót do analizy przekonań, które klient/klientka ma w związku z tym, że picie różni go/ją od zdrowego człowieka. Praca nad żalem po stracie oraz budowanie nowego wizerunku i nowego systemu wsparcia społecznego. Eksponowanie tego, co się zmieniło, odkąd klient/klientka zaprzestał(a) picia. Jak to wpłynęło także na zmniejszenie liczby epizodów objadania się i wymiotów.
Kierunki dalszej pracy
- Akceptacja choroby i uznanie bezsilności wobec alkoholu.
- Wdrażanie technik radzenia sobie z napięciem i systematyczne ich wykorzystywanie (odraczanie gratyfikacji, relaksacja, zmiana przekonań).
