Z uważnością na siebie – czyli jak wspierać innych i uniknąć wypalenia, zmęczenia współczuciem i traumy zastępczej

Narzędziownia

Przekonanie, że bycie dobrym psychologiem, terapeutą lub inną osobą świadczącą pomoc ludziom wymaga całkowitego zaangażowania i poświęcenia uwagi pacjentowi, również poza czasem pracy, to prosta droga do wypalenia i zmęczenia współczuciem. Zbyt częste i intensywne powracanie myślami do historii pacjentów poza gabinetem, analizowanie ich, przeżywanie czy też nawet utożsamianie się z nimi może powodować pogorszenie samopoczucia, zwiększyć stres, problemy ze snem i pozbawić radości i sensu z wykonywanej pracy.

W niniejszym artykule zaproponowana zostanie zmiana tego sposobu myślenia i przyjęcie nowego paradygmatu, zgodnie z którym „im lepiej zatroszczymy się o własny dobrostan i zadbamy o profesjonalny dystans względem naszych pacjentów, tym bardziej będziemy zdolni do okazywania im autentycznej empatii i współczucia oraz do skutecznego niesienia im pomocy”.

To słowa z książki Babette Rothschild, której lektura stała się inspiracją do przygotowania tego artykułu. Publikacja ta przypomina bardzo ważną prawdę w życiu każdej osoby pracującej w zawodzie pomocowym, która brzmi: pomagając innym, nie zapomnij o sobie. I choć stwierdzenie to być może wydaje się truizmem, to życie pokazuje, że często te najprostsze prawdy są tymi najtrudniejszymi do wdrożenia. Odwołując się do doświadczeń Rothschild i jej pacjentów-terapeutów, można bowiem zauważyć, że często zapominamy, z jak dużym wysiłkiem energetycznym i emocjonalnym wiąże się praca terapeutyczna i jak łatwo może ona wpędzić w sidła wypalenia, zmęczenia współczuciem i traumy zastępczej, które mogą wpłynąć na zdrowie i satysfakcję z pracy. Jak rozpoznać, że jesteśmy na nie narażeni i uniknąć potencjalnego ryzyka? 

Zaczynając od zmęczenia współczuciem, należy zauważyć, że dochodzi do niego, gdy osoba, której aktywność wiąże się z okazywaniem współczucia, staje się umysłowo, emocjonalnie lub fizycznie wyczerpana pracą. Zbyt duże obciążenie kontaktami z osobami, które doświadczyły traumy, połączone z brakiem własnej regeneracji skutkują utratą empatycznych relacji i niemożnością współodczuwania. W tym przypadku terapeuta zaczyna cierpieć wskutek niesienia pomocy innym. Taki stan może wynikać z nadmiernego stresu i braku jego odreagowania, nieumiejętności zadbania o własne potrzeby oraz braku przemyślanego planowania pracy. Często objawia się w trudnościach z zasypianiem, wybudzaniu się w nocy czy problemach ze zrelaksowaniem się i odpoczynkiem. 

Bliskie zmęczenia współczuciem jest również wypalenie zawodowe. O wypaleniu mówimy, gdy brak troski o siebie i swoje potrzeby osiąga stopień ekstremalny i skutkuje poważnym upośledzeniem zdolności do normalnego funkcjonowania. Na ten stan składają się ró...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.

Przypisy