Jak podają liczne źródła (por. Germer, Siegel, Fulton, 2015; Kokoszka, 2009; Segal, Williams, Mark, Teasdale, 2016), badania potwierdzają sensowność wykorzystania technik nurtu uważności w pracy z klientami doświadczającymi m.in. obniżonego nastroju i lęku, w sytuacji występowania nieadekwatnych wzorców zachowań, niekorzystnych schematów myślowych oraz doświadczania skutków długotrwałego stresu. Należy pamiętać, że choć uważność i współczucie to dwa różne procesy (również na poziomie neurologicznym) to są ze sobą ściśle związane.
Głęboka uważność i współczucie (por. Lutz, Brefczynski-Lewis, 2008; Pace, 2009, Klimecki, Leiberg, Lamm, Singer, 2012; Wahl, 2017) pomagają m.in.:
- zwiększyć świadomość własnego funkcjonowania,
- pogłębić rozumienie procesów psychicznych, stanów emocjonalnych i reakcji organizmu,
- nabyć umiejętności rozpoznawania, rozumienia i reagowania na wczesne symptomy nawrotu zaburzeń nastroju,
- dostrzec i przerwać dezadaptacyjne schematy myślowe i wzorce zachowań,
- nauczyć się nowych, adekwatnych sposobów reagowania w trudnych sytuacjach,
- wzmacniać kreatywność, radość życia, poczucie własnej wartości i zaufanie do siebie,
- zwiększyć objętość szarej masy mózgowej,
- wzmocnić korzyści fizjologiczne,
- zwiększyć odporność poprzez wzmacnianie odpowiedzi immunologicznej związanej ze stresem,
- usprawnić regenerację umysłu i ciała,
- zmniejszać tendencję do izolowania się, której towarzyszą trudności związane z lękiem i objawami depresyjnymi i która prowadzi do wzmacniania poczucia zagrożenia i napięcia,
- wzmocnić myślenie z troską vs konkurencyjne,
- kształtować postawę otwartości, wpływać na poziom doświadczania trudnych emocji i stymulować poczucie połączenia ze światem, wspólnoty,
- redukować orientację na siebie, zwiększać tzw. empatyczną odpowiedź (ang. empathic response) i częstotliwość zachowań prospołecznych.
W poszukiwaniu kompromisu między uwzględnieniem podstawowych informacji dotyczących tematu a pogłębieniem rozumienia jego kontekstu i doświadczeń proponuję już na samym wstępie artykułu praktykę własną. Poniżej – inspiracja i instrukcje do dwóch ćwiczeń, na które warto poświęcić kilka minut przed kontynuowaniem lektury.
Inspiracja do praktyki
„Uważność potocznie oznacza, że ktoś jest przytomny, świadomy, ostrożny, mądry, obudzony, refleksyjny, zauważa, widzi, jest. W uważnej edukacji według Ellen Langer (1989, 1997) oznacza to, że unikamy przedwczesnego zamykania się na możliwości. Pozostajemy z otwartością. Biolog molekularny Jon Kabat-Zinn (2005) mówi, że jest to »intencjonalne skupianie uwagi na doświadczeniu z chwili na chwilę bez bycia odciąganym przez osądy i z góry ustalone idee i oczekiwania«. „Po prostu jestem i patrzę, co z chwili na chwilę się otwiera. W tej bieżącej chwili jest zupełnie nowa jakość. Świeżość. Przed nami nie znajduje się kolejna, podobna diagnoza, ale zupełnie nieznany nam człowiek. My tylko myślimy, że wiemy”. – Julia E. Wahl
Praktyka kontemplacji – jaka jest Twoja intencja?
Daj sobie tyle czasu, ile potrzebujesz, żeby ugruntować się w bieżącej chwili. Zwróć uwagę na pozycję swojego ciała w tej praktyce. Zadbaj o to, żeby na tyle, na ile to teraz możliwe, była ona komfortowa, ale i żeby wspierała Twoją czujność.
Teraz daj sobie chwilę na to, żeby pobyć z zapytaniem o intencję, z którą rozpoczynasz czytanie tego artykułu. Nie szukaj odpowiedzi na siłę. W tej praktyce nie chodzi o to, żeby analizować, ale kontemplować. Nakieruj po prostu uwagę na pytanie o swoją intencję. Następnie rozszerz swoją świadomość na wszystko, co się pojawia. Daj sobie przestrzeń na to, żeby poobserwować to, co się pojawia, takim, jakim jest, bez udawania, że jest inaczej. Z odwagą i autentycznością w obserwacji zadaj sobie pytania: „Po co to robię?”, „Jaki jest mój osobisty cel?”, „Co potrzebuję dla siebie zrobić?”. Zwróć też uwagę na to, czy Twoja intencja jest życzliwa dla Ciebie oraz innych – mnie, Twoich klientów, kolegów i koleżanek, bliskich.
Praktyka własna – jak reagujesz na doświadczenie?
Reagujemy na doświadczenie na trzy sposoby: zwiększeniem dystansu, chęcią trzymania się go i pragnieniem, aby odeszło (Segal, Williams, Teasdale, 2017). Celem tej praktyki jest samoobserwacja. Żeby wyjść z nawykowych sposobów reagowania, poobserwuj na początek, jak reagujesz na treści tego artykułu. Z otwartością i ciekawością badaj swoje reakcje w trakcie czytania. Eksperymentuj. Zwracaj uwagę na swoje myśli, emocje i wrażenia z ciała z każdym kolejnym fragmentem, akapit po akapicie. Być może będziesz potrzebować powrotu do niektórych z nich albo pojawi się pokusa, żeby jakieś ominąć. Kieruj uwagę na każdą kolejną treść merytoryczną, jakbyś spotkał(-a) się z nią pierwszy raz w życiu. Jednocześnie rozszerz pole swojej świadomości na wszystko, co się pojawia w obszarze Twoich...
Ten artykuł jest dostępny tylko dla zarejestrowanych użytkowników.
