Definicja i epidemiologia
Depresja psychotyczna jest ciężkim zaburzeniem nastroju, w trakcie którego występują objawy psychotyczne – urojenia, halucynacje, omamy zgodne lub niezgodne z nastrojem (por. Zdanowicz, Wierzbiński, 2017; Czernikiewicz, 2012; Cleare, 2008). Te same objawy występują u osób chorych na schizofrenię, które są również mocno narażone na depresję. Keller i inni (2007) postulują, iż należałoby ją odróżnić od zaburzenia depresyjnego, ponieważ różnią się one cechami biologicznymi, przebiegiem klinicznym i odpowiedzią na leczenie. Z kolei Cleare (2008) zwraca uwagę na pewne czynniki, które mogłyby wskazywać, że mówiąc o depresji psychotycznej, mamy do czynienia z odrębną jednostką chorobową, jednak uważa, że na ten moment rozróżnienie to byłoby przedwczesne. Ohayon i Schatzberg (2002) w swoich badaniach, którym objęli osoby w wieku od 15 do 100 lat, ustalili, iż częstość występowania depresji psychotycznej w populacji europejskiej to 0,4%, czyli 4 osoby na 1000. W przeprowadzonym przez nich badaniu wśród osób, które spełniały kryteria większego epizodu depresyjnego, u 18,5% badanych pojawiały się objawy psychotyczne.
Omamy, które mogą pojawić się w opisywanym zaburzeniu, zwykle przyjmują formę omamów słuchowych, czasem węchowych. U osób nią dotkniętych często występują urojenia winy, kary, zbliżającej się katastrofy, a nawet urojenia dotyczące swojego stanu zdrowia przyjmujące postać jak w zespole Cotarda, czyli urojeń nihilistycznych, gdzie chory jest pewien, że nie żyje i nie może już umrzeć, oraz urojeń negacyjnych, gdzie chory uważa, że nie istnieje i zaprzecza swojej fizyczności (Cleare, 2008). Zdarza się, iż chory bywa krytyczny wobec pojawiających się treści psychotycznych i w pewnym stopniu zdaje sobie sprawę z ich absurdalności. Depresja psychotyczna może wystąpić w każdym epizodzie depresyjnym. Najczęściej spotyka się ją w grupie osób starszych i u młodzieży (Czernikiewicz, 2012). Natomiast Jääsk...