Zmiany w nazewnictwie, diagnozie oraz terapii zaburzeń używania substancji

Temat numeru

Zjawisko nadużywania czy uzależnienia od substancji psychoaktywnych towarzyszy nam od wieków – jednak postrzeganie jego etiologii czy konsekwencji przechodziło przez ten czas wiele rewolucyjnych oraz ewolucyjnych zmian. Najważniejszą było chyba włączenie tego problemu do sfery psychologii klinicznej 

Ostatnie dekady wprowadziły szereg zmian w podejściu diagnostycznym oraz terapeutycznym. W 2013 r. pojawiła się nowa edycja podręcznika diagnostycznego obowiązującego w Stanach Zjednoczonych (DSM-5), zaś dekadę później w 2022 r. wprowadzone zostało nowe wydanie podręcznika dla Europy zatwierdzanego przez WHO, czyli ICD-11. Podręczniki te proponują wiele zmian w klasyfikacji dotąd istniejących zaburzeń, w tym również tych związanych z używaniem substancji psychoaktywnych. Analogiczne procesy zachodzą w kwestii terapii tych zaburzeń – tutaj również nowe doniesienia i dane empiryczne powodują modyfikację dotychczasowych przekonań i metod czy też pojawianie się nowych trendów. Przyjrzyjmy się zatem wprowadzonym zmianom.


Wspólna kategoria diagnostyczna dla zaburzeń używania substancji i uzależnień behawioralnych


Kiedy zaczynamy sprawdzanie podręcznika ICD-11 od znalezienia rozdziału poświęconego zaburzeniom używania substancji, w oczy rzuci nam się pierwsza różnica. Otóż razem z zaburzeniami używania substancji zaklasyfikowane zostały uzależnienia behawioralne. Ta zmiana zgodna jest z pewną ogólną tendencją – podobne zmiany nastąpiły już prawie dekadę temu w nowym wydaniu podręcznika DSM-5, gdzie w ten sposób potraktowano uzależnienie od hazardu. Nowa edycja ICD-11, podobnie jak DSM-5, także wyróżnia hazard, ale dodaje również nowe rozpoznanie w tej kategorii, czyli uzależnienie od gier komputerowych (Stein i in., 2020).

O ile sam fakt klasyfikowania łącznie uzależnień behawioralnych i tych związanych z substancją nie budzi zasadniczych zastrzeżeń, nikt nie podważa także hazardu jako uzależnienia behawioralnego (we wcześniejszej edycji ICD figurował on w sekcji zaburzeń powodowanych brakiem kontroli impulsów), o tyle uzależnienie od gier jako kategoria diagnostyczna stała się przedmiotem intensywnej debaty naukowej na łamach profesjonalnych pism i portali. Część badaczy twierdziła, że dowody potwierdzające występowanie takiego zaburzenia są niewystarczające; pojawiła się także obawa, że nowa kategoria diagnostyczna spowoduje stygmatyzację gra...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.

Przypisy