W ostatnich latach LICBT zyskuje na popularności jako sposób na zwiększenie dostępności psychoterapii dla szerszego grona pacjentów. To podejście łączy skuteczność klasycznej terapii poznawczo-behawioralnej (CBT) z elastycznością i prostotą. Krótkie sesje, nacisk na samodzielną pracę pacjenta oraz wykorzystanie nowoczesnych form kontaktu (np. teleporad, platform internetowych) sprawiają, że LICBT dobrze odpowiada na potrzeby osób, które z różnych powodów nie mogą lub nie chcą korzystać z tradycyjnej terapii.
Czy taka forma wsparcia rzeczywiście działa? Jak wygląda w praktyce? Kto może z niej skorzystać, a kiedy lepiej sięgnąć po bardziej intensywne formy terapii? W tym artykule przyjrzymy się LICBT z bliska i sprawdzimy, jak może pomóc zarówno pacjentom, jak i terapeutom.
Czym jest terapia poznawczo-behawioralna o niskiej intensywności?
Terapia poznawczo-behawioralna o niskiej intensywności jest jak „psychologiczna pierwsza pomoc” – szybka, skuteczna i dostępna tam, gdzie jest najbardziej potrzebna. Jest to forma terapii skoncentrowana na dostarczeniu pacjentowi podstawowych narzędzi, które pomagają mu lepiej radzić sobie z trudnościami emocjonalnymi bez konieczności długotrwałej pracy terapeutycznej.
Jej korzenie sięgają brytyjskiego programu Improving Access to Psychological Therapies (IAPT), który miał na celu zwiększenie dostępności terapii dla osób zmagających się z depresją i lękiem. LICBT bazuje na podejściu stepped care – oznacza to, że terapia dostosowywana jest do nasilenia objawów pacjenta. Osoby z łagodniejszymi problemami otrzymują wsparcie o niższej intensywności, a jeśli to nie wystarczy, mogą skorzystać z bardziej zaawansowanych form terapii.
Największą zaletą LICBT jest jej elastyczność. Może być realizowana w różnych formach – od klasycznych spotkań z terapeutą, przez konsultacje telefoniczne, aż po programy online i aplikacje mobilne. Pacjent nie musi spędzać wielu godzin w gabinecie – zamiast tego dostaje konkretne techniki, które może od razu wdrożyć w życie.
LICBT nie zastępuje pełnowymiarowej terapii poznawczo-behawioralnej, ale stanowi jej wartościowe uzupełnienie. Pomaga szybciej dotrzeć do większej liczby pacjentów i zapewnić im wsparcie tam, gdzie jest ono najbardziej potrzebne. W kolejnych sekcjach przyjrzymy się temu, jak dokładnie działa ta metoda i jakie przynosi efekty.
Jak działa LICBT?
Terapia poznawczo-behawioralna o niskiej intensywności jest jak dobry plan treningowy – dostarcza pacjentowi najważniejszych narzędzi, które może zastosować od razu, nie wymagając od niego długoterminowego zaangażowania. Kluczowe jest tu podejście skoncentrowane na samopomocy i aktywnym udziale pacjenta w procesie zmiany.
Główne metody stosowane w LICBT:
- Terapia wspierana samopomocą – pacjent otrzymuje zestaw materiałów (np. broszury, ćwiczenia online), które pomagają mu stopniowo wdrażać techniki terapeutyczne w życie codzienne. Rolą terapeuty jest wspieranie pacjenta w ich stosowaniu, ale w ograniczonym zakresie.
- Interwencje telefoniczne i online – zamiast tradycyjnych spotkań, wiele interwencji odbywa się zdalnie, co zwiększa dostępność pomocy i pozwala pacjentom korzystać z terapii w dogodnym dla nich czasie i miejscu.
- Model stepped care – LICBT wpisuje się w ideę terapii stopniowanej, co oznacza, że pacjent otrzymuje wsparcie dostosowane do jego aktualnych potrzeb. W przypadkach gdy objawy nasilają się lub terapia o niskiej intensywności okazuje się niewystarczająca, pacjent może zostać skierowany na pełnowymiarową terapię poznawczo-behawioralną.
Jak wygląda typowa sesja LICBT?
W przeciwieństwie do klasycznej terapii CBT, w której terapeuta prowadzi pacjenta przez cały proces zmiany, LICBT jest bardziej skoncentrowana na edukacji i samodzielnej pracy. Typowa sesja może trwać ok. 20–30 minut i koncentruje się na:
- omówieniu problemu pacjenta i jego aktualnego samopoczucia,
- wprowadzeniu konkretnej techniki terapeutycznej (np. zmiana sposobu myślenia, techniki relaksacyjne),
- wyznaczeniu zadań do samodzielnego wykonania,
- monitorowaniu postępów w kolejnym spotkaniu.
Ta forma terapii sprawdza się szczególnie dobrze w leczeniu łagodnych i umiarkowanych zaburzeń depresyjnych oraz lękowych. Jest szybka, konkretna i nastawiona na rozwiązania – idealna dla osób, które potrzebują wsparcia, ale nie mają możliwości uczestnictwa w długotrwałej terapii.
Skuteczność terapii poznawczo-behawioralnej o niskiej intensywności
Czy terapia o niskiej intensywności może być tak samo skuteczna jak tradycyjna terapia poznawczo-behawioralna? Badania pokazują, że w przypadku łagodnych i umiarkowanych zaburzeń depresyjnych oraz lękowych LICBT rzeczywiście przynosi znaczące korzyści.
Przeglądy systematyczne i metaanalizy wskazują, że pacjenci korzystający z LICBT doświadczają porównywalnej poprawy jak osoby uczestniczące w klasycznej terapii CBT, pod warunkiem, że stosują się do zaleceń i angażują się w proces terapeutyczny. Co więcej, dzięki swojej dostępności LICBT pozwala na szybkie udzielenie wsparcia większej liczbie osób, redukując czas oczekiwania na
terapię.
Warto jednak pamiętać, że skuteczność LICBT zależy od poziomu motywacji pacjenta oraz jego gotowości do samodzielnej pracy. W przypadkach bardziej złożonych lub cięższych objawów depresyjnych i lękowych może być konieczne zastosowanie terapii o wyższej intensywności.
Kiedy stosować LICBT? Wskazania i ograniczenia
Choć LICBT jest skuteczną metodą terapeutyczną, nie jest rozwiązaniem dla każdego. To jak używanie roweru miejskiego – świetnie sprawdza się na krótkich dystansach, ale w trudnym terenie lepiej sięgnąć po solidniejszy sprzęt.
Dla kogo jest przeznaczona LICBT?
Osób z łagodnymi lub umiarkowanymi zaburzeniami depresyjnymi i lękowymi.
- Osób w kryzysie, które chcą szybko uzyskać wspar-
- cie i nie wymagają długoterminowej terapii.
- Osób preferujących samodzielną pracę nad swoimi trudnościami przy ograniczonym wsparciu specjalisty.
Kiedy LICBT nie wystarcza?
- W przypadkach ciężkich zaburzeń depresyjnych i lękowych, gdy konieczna jest intensywniejsza forma terapii.
- Jeśli pacjent nie jest zmotywowany do pracy własnej lub nie stosuje się do zaleceń.
- W sytuacjach kryzysowych, wymagających natychmiastowego wsparcia specjalisty.
- Jednym z wyzwań jest również odpowiednie przeszkolenie terapeutów i specjalistów pracujących w ramach LICBT. Chociaż model ten zakłada mniej intensywne zaangażowanie terapeuty, wymaga on precyzyjnego prowadzenia interwencji, tak aby pacjent faktycznie czerpał z nich korzyści.
Podsumowanie
Terapia poznawczo-behawioralna o niskiej intensywności to innowacyjne podejście, które umożliwia szybkie i skuteczne wsparcie psychologiczne na szeroką skalę. Dzięki swojej elastyczności, (potencjalnej) dostępności i efektywności LICBT pozwala pomóc większej liczbie osób bez konieczności długiego oczekiwania na terapię.
LICBT może budować gotowość do podjęcia pełnowymiarowej terapii poznawczo-behawiorlanej, stanowić jej wartościowe uzupełnienie oraz być skutecznym rozwiązaniem dla pacjentów zmagających się z łagodnymi lub umiarkowanymi trudnościami emocjonalnymi. Warto poznać LICBT bliżej i zastanowić się, w jaki sposób można stosować ją w codziennej praktyce klinicznej.
Bibliografia:
- Bennett-Levy J., Richards D.A., Farrand P. (Eds.). (2010). Oxford guide to low intensity CBT interventions. Oxford University Press.
- Farrand P., Woodford J. (2022). Low-intensity CBT skills and interventions: A practitioner’s guide. SAGE Publications.
- Powell H. (2024). Advances in low-intensity cognitive behavioural therapy: New directions and applications. Routledge.
