Depresja jest jednym z najczęściej występujących zaburzeń psychicznych. Zazwyczaj pierwszy epizod depresji pojawia się jako reakcja na silnie stresujące wydarzenie życiowe, przy czym najsilniej oddziałującymi czynnikami ryzyka są strata oraz odrzucenie, czyli doświadczenia silnie powiązane z funkcjonowaniem społecznym.
Regulacja emocji a depresja
Dość powszechne jest przekonanie, że zaburzenia afektywne, w tym depresja, znacząco wpływają na zdolność jednostki do regulacji emocji. Gross i Barrett (2011) uznają, że emocje to pewne stany psychiczne, które cechują się subiektywnie odbieranym doświadczeniem, określoną ekspresją oraz charakterystycznymi peryferyjnymi reakcjami fizjologicznymi, a każda z emocji podstawowych wiąże się z aktywacją pewnych specyficznych obszarów mózgu – stąd doświadczenie, ekspresja i aktywność układu autonomicznego (Panksepp, 2006).
Regulacja emocji odnosi się do tego, co robimy, by wpłynąć na emocje, które odczuwamy – zarówno na sposób, w jaki ich doświadczamy, jak i na ekspresję. Zgodnie z perspektywą oceny (ang. appraissalperspective) (Gross i Thomson za: Gross i Barrett, 2011) regulacja emocji może zachodzić na pięciu różnych poziomach,
Możemy wpływać na emocje poprzez:
- wybór sytuacji, w których się znajdujemy,
- możemy sytuację modyfikować, by była bardziej optymalna z uwagi na odczuwane emocje,
- skuteczne może być także odwrócenie uwagi,
- dokonanie zmiany poznawczej, czyli np. interpretacji wydarzeń,
- modyfikacja reakcji, polegająca np. na jej stłumieniu lub innej formie dostosowania do norm społecznych.
Niestety niewiele jest prac, zwłaszcza eksperymentalnych, które w sposób jednoznaczny skupione są na regulacji emocji w depresji. W jednym z nielicznych badań w warunkach naturalnych przeprowadzonych przez Bylsmę i współpracowników (Bylsma, Taylor-Clift i Rottenberg, 2011) metodą dzienniczkową wykazano, że reakcja na negatywne wydarzenia u osób z depresją może być silniej negatywna, a na pozytywne – silniej pozytywna. Rezultaty zostały wyjaśnione z wykorzystaniem zjawiska habituacji – ciągły negatywny nastrój może być habituowany, co pozwala pozytywnym emocjom być odczuwanymi jako skrajniej pozytywne, w przypadku gdy negatywny nastrój zostanie chwilowo podniesiony (Bylsma i in., 2011).
U osób z depresją istnieją także pewne cechy funkcjonowania, które mogą modyfikować skłonność do przeżywania określonych emocji. Nastrój jest zazwyczaj określany jako tło afektywne i jako taki może w przypadku osób z depresją modyfikować prawdopodobieństwo odczuwania pewnych emocji (m.in. może wzmagać te zgodne z nastrojem i redukować te z nim niezgodne) (Morris, Bylsma i Rottenberg, 2009). Owo prawdopodobieństwo może zależeć od siły wpływu nastroju na funkcje poznawcze.
Warto pamiętać, że diagnostycznym kryterium dla depresji są zmiany w odczuwanym nastroju, nie zaś w zakresie emocji.
(WHO, 2008; APA, 2014).
Występuje wiele doniesień wskazujących na różnice między osobami w depresji a zdrowymi i istnienie u nich wy...
