Psychokryminalistyka, psychokryminologia czy psychologia sądowa?

Meandry psychologii i nauk prawnych

Temat numeru

Fascynacja sprawcą, przestępstwem, przyczynami, dla których zostało popełnione, ale także metodami wykrycia sprawcy i dowiedzenia mu winy w coraz większym stopniu inspiruje literaturę, film i kulturę popularną. Można zaryzykować stwierdzenie, że technika kryminalistyczna, teorie kryminologiczne, „kuchnia” pracy śledczej i operacyjnej policji czy prywatnych detektywów trafiły „pod strzechy”. Czym są psychokryminalistyka i psychokryminologia oraz czym się zajmują?

Na ten trend nie pozostają obojętne także uczelnie wyższe budujące swoją ofertę w odpowiedzi na zapotrzebowanie społeczne czy rynkowe. Nie jest to w żadnym wypadku zarzut, ponieważ w przeciwieństwie do książek czy seriali kryminalnych celem interdyscyplinarnych programów studiów z psychokryminalistyki czy psychokryminologii jest rzetelne i pozbawione uproszczeń (właściwych fikcji literackiej czy filmowej) przedstawienie dorobku takich dyscyplin, jak psychologia, kryminalistyka, kryminologia czy innych nauk penalnych.

Kryminalistyk czy kryminolog?

Wyjaśnienie, czym są psychokryminalistyka i psychokryminologia oraz czym się zajmują, należy jednak zacząć od podstaw, czyli od wskazania różnic między kryminalistyką i kryminologią.

Obie dyscypliny naukowe zaliczane są do nauk penalnych, a więc nauk zajmujących się różnymi aspektami przestępstwa i kary, podobnie jak np. prawo karne materialne i procesowe oraz medycyna sądowa. Szczegółowy przedmiot ich zainteresowania jest jednak odmienny.

Kryminalistyka to nauka o metodach rozpoznawania i wykrywania przestępstw oraz ich sprawców, udowadniania związków między przestępstwem a jego sprawcą oraz sposobach zapobiegania przestępczości (Hanausek, 2009). Przywołana definicja obejmuje cztery funkcje, jakie kryminalistyka realizuje. Z dwiema jest szczególnie utożsamiana, mianowicie z funkcją wykrywczą (polegającą na ujawnianiu przestępstw i uzyskiwaniu informacji mających na celu wstępną indywidualizację jego sprawcy) i dowodową (polegającą na uzasadnianiu, z zachowaniem formalnych wymagań przewidzianych przepisami prawa, twierdzeń m.in. dotyczących faktu popełnienia przestępstwa, jego okoliczności, sposobu działania i motywacji sprawcy). Kryminalistyka pełni również funkcję rozpoznawczą, która polega na zdobywaniu i przetwarzaniu informacji potrzebnych do realizacji pozostałych funkcji kryminalistyki, i wreszcie profilaktyczną, polegającą na zapobieganiu popełnienia przestępstwa.

Badania sugerują, że portrety pamięciowe, stworzone przy użyciu najbardziej zaawansowanego spośród metod holistycznych programu EvoFIT, są bard...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI