Kryteria diagnostyczne tanatofobii
Patologiczny lęk przed śmiercią – tanatofobię – diagnozuje się, jeśli u klienta wystąpią objawy właściwe dla fobii, a czynnikiem powodującym lęk i dyskomfort będzie śmierć i umieranie. Diagnozę nadmiernego lęku przed śmiercią można postawić, gdy u osoby wystąpią poniższe objawy:
- Występowanie u jednostki silnego strachu dotyczącego umierania, śmierci, rozmów o tych procesach.
- Unikanie obiektów lub sytuacji, które kojarzą się ze śmiercią – cmentarzy, wspominania zmarłych, zakładów pogrzebowych. W przypadku braku możliwości uniknięcia np. uczestnictwa w pogrzebie osoba odczuwa bardzo silny lęk i dyskomfort.
- Myśli o śmierci wywołują strach natychmiast i ma to miejsce przy każdej okazji.
- Strach jest nieproporcjonalny do zagrożenia i często dla osób postronnych może wydawać się irracjonalny – osoba obawia się śmierci nawet wtedy, gdy jest młoda i cieszy się dobrym zdrowiem.
- Objawy fobii (w tym strach i unikanie) utrzymują się przez co najmniej sześć miesięcy, utrudniają prawidłowe funkcjonowanie jednostki i powodują znaczący dystres.
- Nie można wytłumaczyć jego symptomów występowaniem innego zaburzenia (na przykład depresją).
Studium przypadku
D.W. do poradni psychologicznej zgłosiła jego mama, która opowiadała, że jest zmartwiona „nienormalną obsesją” piętnastoletniego syna. Jej zdaniem chłopak od dłuższego czasu bardzo boi się, że umrze – ma poczucie, że na pewno nie pożyje długo, a jego śmierć będzie następstwem bolesnej choroby. Prosiła o „wytłumaczenie” synowi, że „nic mu nie będzie”. Na sugestię, że terapeutka chce w pierwszej kolejności poznać chłopca, a nie cokolwiek mu tłumaczyć, zgodziła się, choć z pewnym oporem – kobieta obawiała się „rozgrzebywania spraw z przeszłości”.
D.W. do gabinetu przyszedł punktualnie. W kontakcie wydawał się dość wycofany, jednak wraz z upływem czasu był coraz bardziej otwarty na rozmowę z terapeu...
