Kobieta, która kocha za bardzo

O osobowości zależnej w ujęciu terapii schematów

Studium przypadku

Ewa, lat 37, kiedy zaczyna terapię, mówi głównie o swoich związkach: „Mężczyźni, z którymi byłam, mówili o mnie w różny sposób: czasami bluszcz, pijawka, często mówili, że ich przytłaczam albo że się duszą, że jest mnie za dużo. A czasami, że czują się, jakby byli moim rodzicem i mają tego dosyć. Momentami to bolało, na pewno nie złościło, ale mój partner był zawsze dla mnie najważniejszy. Często mam tak, że się budzę w nocy i sprawdzam, czy mój partner na pewno dalej leży przy mnie. A jeśli coś mu się stanie albo mnie zostawi? Jak sobie poradzę? Kto wtedy się mną zaopiekuje?”.

Ewa jest jedną z kobiet cierpiących na zależne zaburzenie osobowości (ZZO), które wraz z osobowością unikającą i obsesyjno-kompulsyjną należy do wiązki C charakteryzującej się znacznym napięciem i lękiem. Szacuje się, że osobowość zależna występuje w skali od 0,5% do 3% populacji ogólnej i częściej pojawia się u kobiet. W klasyfikacji DSM-5 wymieniono jedno podstawowe kryterium rozpoznawania zależnego zaburzenia osobowości. Jest to uogólniona i nadmierna potrzeba podlegania opiece, co prowadzi do rozwoju zachowań uległych i nadmiernego przywiązania oraz do obaw przed oddzieleniem (APA, 2013). Zaburzenie to może dotyczyć zarówno zależności funkcjonalnej (kiedy klient ma trudności z samodzielnym codziennym funkcjonowaniem), jak i emocjonalnej (kiedy klient potrafi radzić sobie w życiu, jednak desperacko potrzebuje kogoś, kto go emocjonalnie wesprze) (Arntz, 2013). Ze względu na większą przewidywalność zachowań klientów zależnych i rzadziej występujące u nich sytuacje kryzysowe (w porównaniu np. do klientów z wiązki B) ZZO często są początkowo postrzegane przez terapeutów jako mniej problematyczne. Z czasem jednak okazuje się, że „szczególnie sztywna natura” tego typu osobowości stanowi prawdziwe wyzwanie dla terapeutów (Arntz, 2012).

„Czemu dziś tak się czuję i tyle potrzebuję?”, czyli o potrzebach emocjonalnych i schematach klientów z osobowością zależną

W swojej teorii schematów Young (Young, Klosko, 2013) wskazuje, że osobowość zależna związana jest z wczesnym schematem zależność/niekompetencja, który wraz z innymi schematami należy do szerszej kategorii „Uszkodzenie autonomii i sprawności”. Autonomia oznacza umiejętność odseparowania się od rodziców i niezależnego funkcjonowania w świecie, odpowiadającego naszym możliwościom wiekowym. Jest to zdolność do opuszczenia domu, prowadzenia własnego życia, posiadania tożsamości, celów i kierunku niezwiązanych z naszymi rodzicami (Young, Klosko, 2013). Kluczowymi w procesie kształtowania się autonomii i ekspresji są relacje z rodzicami bądź opiekunami i ich podejście wychowawcze. Zachowania rodzicielskie w konsekwencji wykształcają zdolność do radzenia sobie w życ...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI