Wysłuchanie jako szczególny charakter relacji z dzieckiem
Rozmowa, której celem jest umożliwienie mu wyrażenia własnych poglądów we wszystkich sprawach, które go dotyczą.
Zwięzłą definicję zawarto w propozycji Standardów wysłuchania dziecka w postępowaniu cywilnym: „Wysłuchanie jest czynnością zmierzającą do ustalenia zdania dziecka w sprawie, która go dotyczy. Wysłuchanie nie zmierza do uzyskania materiału dowodowego w sprawie dotyczącej dziecka”. Celem wysłuchania przez sędziego jest zapewnienie dziecku prawa do swobodnego wypowiadania się w każdej sprawie, zorientowania się, w jaki sposób spostrzega problemy rodzinne i swoją sytuację. Informacje te są istotne w procesie podejmowania decyzji przez sąd, mających zabezpieczać dobro dziecka oraz przeciwdziałać jego krzywdzie.
Instytucja wysłuchania dziecka została uregulowana prawnie na mocy art. 216 Kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c) oraz art. 576 § 2 k.p.c. Od czasu jej wprowadzenia nowelizacją ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 220, poz. 1431) sądy korzystają z niej stosunkowo rzadko, ale konieczność dostosowania się do obowiązującego prawa przyczynia się do coraz częstszego wysłuchiwania dzieci. Obowiązek wysłuchania dziecka i w miarę możliwości uwzględnienia jego zdania wynika już z zapisów art. 72 pkt 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Prawo dziecka do wyrażania własnych poglądów zostało również ujęte w Konwencji o prawach dziecka przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. – wysłuchanie nie ogranicza się tutaj do powołanej przepisami instytucji, obejmuje wszystkie konteksty życia dziecka.
Warunki prowadzenia wysłuchania dziecka wynikają z § 186 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2019 r. w sprawie Regulaminu urzędowania sądów powszechnych: w możliwie przystosowanym do tego pomieszczeniu, także poza budynkiem sądu, sporządza się notatkę ur...
