Zmiana percepcji konfliktu i jego podmiotów
Za remedium (nie jedyne) wobec skali konfliktów w szkole i skali trudności ze skutecznym ich przezwyciężaniem uznać można alternatywne metody rozwiązywania sporów, wśród których znajduje się mediacja. Można przytoczyć tu wiele argumentów, wśród których na pierwszy plan wysuwa się specyficzny dla mediacji sposób postrzegania konfliktu i jego podmiotów. Implikuje to przyjęcie odpowiednich metod i zasad działania, nierzadko odmiennych wobec tych stosowanych w murach szkoły. Jak bowiem wskazują analizy, nauczyciele z trudem traktują siebie jako jeden z podmiotów konfliktu. Często są też przekonani o swej szczególnej roli i odpowiedzialności za rozwiązanie konfliktów w klasie, co przejawia się bardziej w sferze deklaracji, niż realnych procedur i skutecznych, długofalowych działań (Krzemionka-Bruzda, 1999). Badani nauczyciele w większości obawiają się konfliktów, traktując je jako „zło konieczne”. Dominuje przeświadczenie, że konflikt jest zjawiskiem destrukcyjnym, a jeśli się już pojawi, powinien zostać szybko wygaszony lub rozwiązany przez interwencję dorosłego (najlepiej z placówki) wypływającą w sposób literalny z obowiązujących w szkole zapisów regulaminowych. Pojawienie się konfliktu w środowisku szkolnym uruchamia nierzadko utarty schemat: zgłoszenie sytuacji konfliktowej do dorosłego pracownika szkoły, wyjaśnienie przyczyn konfliktu, znalezienie osoby winnej zaistniałej sytuacji, wyciągnięcie wniosków oraz ustalenie konsekwencji (kary). Zdarza się, że działania te bazują na przekonaniu o niekompetencji samych uczniów w zakresie radzenia sobie z konfliktem. Dodatkowo opierają się na paternalistycznym lub nawet autorytarnym podejściu do stron konfliktu, którymi są uczniowie (nawet nastoletni) − na zasadzie: „Zrobimy to za nich”, „My wiemy lepiej”. W procesie mediacji natomiast podchodzimy do stron jako tych, którzy wiedzą najwięcej w zakresie będącym przedmiotem konfliktu i mają motywację, a tym samym możliwość uruchomienia zasobów radzenia sobie w tej sytuacji.
Zgodnie z ideą mediacji konflikt może być traktowany neutralnie lub pozytywnie – jako sytuacja umożliwiająca progres. Nie jest sztuką szybkie pozbywanie się, ukrywanie lub wygaszanie...
