Czym jest wypalenie?
Wypalenie zawodowe to stan wyczerpania jednostki spowodowany nadmiernymi wymaganiami stawianymi jej przez środowisko pracy w aspekcie społecznym i fizycznym (Freudenberger, 1974). To także frustracja odczuwana przez pracownika, która jest spowodowana brakiem możliwości osiągnięcia zamierzonych rezultatów pomimo dużego poświęcenia wkładanego w działanie. Może być spowodowana tym, że jednostka włożyła tak wiele energii w pracę, że nie starcza już sił na jej kontynuację z dotychczasową skutecznością (Litzke, Schun, 2007). Skutkuje to między innymi utratą zaangażowania w działania zawodowe oraz różnorodnymi problemi psychosomatycznymi.
Czym nie jest wypalenie?
Wypalenie zawodowe nie jest równoznaczne ze stresem, ponieważ stres może być spowodowany wieloma czynnikami, podczas gdy w przypadku wypalenia zawodowego mocno akcentuje się kwestie związane z aspektem społecznym. Jednak stres jest bezspornie jedną z przyczyn wystąpienia wypalenia zawodowego. Ponadto pierwsze objawy związane ze stresem pojawiają się w aspekcie fizycznym, podczas gdy w przypadku wypalenia – w aspekcie emocjonalnym. Najsilniejsza zależność pomiędzy stresem a składnikami wypalenia zawodowego dotyczy wyczerpania emocjonalnego, w dalszej kolejności depersonalizacji, a najsłabsza – obniżonego poczucia dokonań osobistych (Mańkowska, 2016). Różnica między stresem a wypaleniem zawodowym występuje również w kontekście procesu adaptacji do sytuacji trudnej (Schaufeli, Enzmann, 1998). Podjęcie właściwych działań adaptacyjnych w sytuacji doświadczania stresu pozwala pracownikowi powrócić do normalnego funkcjonowania, co nie jest możliwe w przypadku wypalenia zawodowego ze względu na zachodzące zmiany w obrębie postaw wobec wykonywanej pracy.
Należy także podkreślić różnicę pomiędzy wypaleniem zawodowym a depresją, mianowicie dotyczy odczuwanych emocji – w przypadku depresji jest to poczucie winy, a w przypadku wypalenia – gniew (Freudenberger, 1974). Dodatkowo pracownik wypalony może odczuwać szczęście w innych obszarach swojego życia, podczas gdy osoba chora na depresję odczuwa przygnębienie w odniesieniu do wszystkich dziedzin i sfer życia. Jednak brak działań interwencyjnych w sytuacji doświadczania wypalenia zawodowego w konsekwencji może doprowadzić do wystąpienia stanu depresyjnego.
Wypalenie nie jest także tożsame ze znudzeniem, ponieważ różnica dotyczy poziomu zaangażowania od samego początku. Zakładając, że kariera zawodowa może być rozpatrywana na kontinuum, gdzie na...
