Kluczowe w prowadzeniu diagnozy, na której psycholog/psychoterapeuta najczęściej opiera dalszą pracę z pacjentem, jest oczywiście trafne dobranie narzędzi badawczych i właściwa interpretacja wyników, ale również uniknięcie tendencyjności poznawczych prowadzących niejednokrotnie do niepełnej lub błędnej diagnozy, co może spowodować niepotrzebne stosowanie dodatkowych testów, a także opóźnienia w zaplanowaniu właściwie dobranego leczenia.
Tendencyjności poznawcze lub inaczej błędy poznawcze to nieprawidłowości w ocenie sytuacji i formułowaniu osądów powstałe w wyniku uproszczeń przetwarzania bodźców; na takie uproszczenia system uwagowy pozwala sobie w określonych warunkach, by sprawniej działać przy ograniczonych zasobach. Tendencyjności poznawcze powstają zazwyczaj w sytuacjach wymagających od systemu uwagowego szybkiej selekcji najistotniejszych bodźców ze środowiska i tym samym zaniechania dokładnego przetwarzania bodźców uznanych w danym momencie za mniej istotne.
W znanym eksperymencie The door study Simonsa i Levina (1998) między osobą A udzielającą wskazówek drogowych a osobą B otrzymującą wskazówki, przeszli eksperymentatorzy niosący drzwi, które zablokowały możliwość widzenia się nawzajem przez osoby; w tym czasie osoba B została zastąpiona inną osobą. Finalnie okazało się, że po przejściu eksperymentatorów osoba A kontynuowała wcześniej rozpoczętą rozmowę, nie zauważając, że rozmówca został podmieniony. Stało się tak, ponieważ to uczestniczenie w rozmowie, a nie szczegółowe przetwarzanie wyglądu osoby B pochłaniało najwięcej zasobów uwagowych osoby A, która uległa w tym eksperymencie tendencyjności poznawczej „ślepoty na zmiany” (change blindness). W sytuacji sprowokowanej eksperymentalnie najbardziej opłacalne percepcyjnie dla efektywności wykonania zadania, w którym brała udział osoba A (udzielanie wskazówek), było tendencyjne przetwarzanie bodźców związanych z treścią rozmowy, a nie na przykład związanych ze szczegółami wyglądu osoby B.
W przypadku prowadzenia diagnozy psychologicznej klinicysta pr...
Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
