Cenione wartości a dbanie o własne zdrowie u osób z cukrzycą typu 2

W Polsce cierpi na tę chorobę ponad 2 mln osób dorosłych (IDF, 2015). Pod nazwą cukrzyca kryje się cała grupa chorób metabolicznych o wielorakiej etiologii, związanych z upośledzeniem wydzielania insuliny i/lub jej działania, a jej powikłania obejmują niewydolności wielu narządów, takich jak: oczy, nerki, nerwy, naczynia krwionośne i serce oraz wiele innych (American Diabetes Association – ADS, 2012; Polskie Towarzystwo Diabetologiczne – PTD, 2017). Wśród wielu rodzajów cukrzycy najwięcej zachorowań odnotowuje się w odniesieniu do cukrzycy typu 2 (90–95% przypadków), która jest nierozerwalnie związana z niewłaściwymi nawykami żywieniowymi, zbyt małą aktywnością fizyczną, stresem oraz nadwagą i otyłością. Niepokojącym zatem wydaje się być fakt, że tak wielu ludzi cierpi na tę jednostkę chorobową pomimo realnego wpływu zachowań żywieniowych i stylu życia na jej występowanie oraz przebieg. 

Przestrzeganie zaleceń

Jak pokazują liczne badania, osoby chore na cukrzycę mają problem zarówno z przestrzeganiem zaleceń lekarskich, jak i dietetycznych oraz dotyczących stylu życia, co widocznie odbija się na ich stanie zdrowia. Wykazano również, że wiedza na temat cukrzycy jest w tej grupie chorych niewystarczająca, co częściowo może wyjaśniać popełniane błędy żywieniowe. Warto zatem zwrócić uwagę na czynniki społeczne i kulturowe, które mogą modyfikować zakres wiedzy o chorobie oraz zachowania żywieniowe osób z cukrzycą typu 2.

Do trudności w zakresie przestrzegania zaleceń związanych z dietą przyczynia się między innymi wszechobecność reklam w naszej kulturze. Znaczna ich część zachęca do spożywania niekorzystnych dla zdrowia produktów. Wykazano, że reklamy wpływają na zakup produktów o wysokiej zawartości tłuszczu i węglowodanów. Jednocześnie wiele osób nie uświadamia sobie zakresu wpływu reklamy na ich wybory żywieniowe. Wiele badań pokazuje, że już od dzieciństwa w naszej kulturze kształtowane są niekorzystne nawyki żywieniowe. Z jednej strony zjawisko to jest częściowo odpowiedzialne za występowanie cukrzycy typu 2, a z drugiej strony wyjaśnia poziom trudności związanych ze zmianą diety w sytuacji, kiedy pojawią się problemy zdrowotne.

Osobom chorującym na cukrzycę typu 2 może być również trudno zachować dietę ze względu na motywy autoprezentacyjne. Jeśli większość ich znajomych ulega dominującym w naszej kulturze trendom kulinarnym, to mogą nie chcieć wyróżniać się na ich tle. Sytuacja wygląda podobnie w kolektywie rodzinnym, w którym ciężko jest stosować się do nowej diety, jeśli ta dotyczy tylko jednej osoby. Próba wprowadzania takich jednostkowych zmian to także bardzo częsty błąd rodziców, chcących zmienić nawyki żywieniowe otyłych dzieci, podczas gdy sami odżywiają się w niewłaściwy sposób.