Jestem psychiatrą i psychoterapeutką, od lat pracującą psychodynamicznie. Jednak w ostatnim czasie zaobserwowałam, że są pacjenci, którym dużą korzyść przynosi nabycie wiedzy o tym, jak działa mózg podczas lęku, i że wiedza ta, wraz z jej praktycznym zastosowaniem, może stanowić u nich nawet główną formę pracy terapeutycznej. Aktualnie współpracuję z pacjentką, która określiła swój cel następująco: „Chcę nauczyć się kontrolować swój lęk, stosując wiedzę naukową, w psychoterapię nie wierzę”. Neuronauka zajmująca się działaniem mózgu i umysłu okazała się tu adekwatną pomocą, zarówno do nawiązania sojuszu terapeutycznego, jak i do przekazania potrzebnych informacji, a co za tym idzie, proponowania konkretnych ćwiczeń, budowania strategii radzenia sobie z lękiem.
Jestem przekonana, że dla pewnej grupy pacjentów, preferujących zrozumiałe dla nich fakty naukowe dające się przenieść na płaszczyznę osobistego doświadczenia, wiedza o mózgu może być szalenie pomocna. Dość często zauważam, że u pacjentów rozumiejących, jak mogą wpływać na swój lęk, doświadczających w związku z tym pierwszych sukcesów, następuje poprawa sprawczości, samopoczucia i obniżenie poziomu lęku. Dla osób bardzo ostrożnie wchodzących w relację terapeutyczną fakt, iż proponowane ćwiczenia mają podstawy naukowe (neuronauka), jest łatwiejszy do zaakceptowania i bezpieczniejszy niż mówienie o swoich uczuciach. Jako psychoterapeutka wybieram wtedy świadomie rolę „przekazującej pomocne, ogólnodostępne informacje”, a nie reprezentanta „tajemnej wiedzy psychoterapeutycznej”, która pacjentowi wydaje się enigmatyczna i w nią
po prostu na tym etapie nie wierzy.
Przypomnę teraz podstawy wiedzy o układzie nerwowym. Położę jednak nacisk – podobnie jak w pracy z pacjentami – na to, jakie ZNACZENIE może mieć ta wiedza dla pracy z lękiem. Z praktyki obserwuję, że przekazując pacjentowi wyjaśnienia neuronaukowe, możemy pomóc mu zwiększać i podtrzymywać motywację do podejmowania wyzwań, na przykład w trakcie ekspozycji na sytuacje lękowe.
Neuronauka integruje różne szkoły psychoterapii
Neuronauka dostarcza kolejnych dowodów na to, że treści, które zawiera psychoterapia, wykorzystując plastykę mózgu, wpływają w istotny sposób na jego struktury i to niezależnie od tego, czy pracujemy w paradygmacie poznawczo-behawioralnym, jungowskim, psychodynamicznym czy innym. Możemy zatem porzucić spór o to, kto jest lepszy, bowiem zawsze, niezależnie od tego, na jaką psychoterapię zdecyduje się pacje...
