Ukrywanie depresji jest zjawiskiem bardzo złożonym. Maskami depresji mogą być np.: perfekcjonizm, picie alkoholu, nadmierna praca, obsesyjna miłość, uzależnienie od hazardu, wydawanie pieniędzy, przemoc. W niniejszym artykule skupię się na dwóch najbardziej rozpowszechnionych maskach wykorzystywanych do ukrywania depresji, czyli perfekcjonizmie i piciu alkoholu. Perfekcjonizm przedstawię jako element modelu nazwanego perfekcyjnie ukrytą depresją. Natomiast picie alkoholu przez osoby cierpiące na depresję bywa traktowane jako sposób „samoleczenia”, który często doprowadza do uzależnienia. Aspekt ten przybliżę również w opisie przypadku w dalszej części niniejszego artykułu.
Perfekcyjnie ukryta depresja (Perfectly Hidden Depression)
Najbardziej precyzyjnie o związku perfekcjonizmu z depresją pisze w książce Perfekcyjni do bólu Margaret Robinson Rutherford. Autorka skonstruowała i szczegółowo opisała pojęcie perfekcyjnie ukrytej depresji, którą rozumie jako: „zespół, czyli zbiór objawów, których współwystępowanie wskazuje na szczególne zaburzenie lub chorobę”3. Wielokrotnie podkreśla jednak, że perfekcyjnie ukryta depresja nie jest diagnozą. Rozumiem to pojęcie jako bardzo przydany w pracy klinicznej model psychologiczny, który znacząco ułatwia zrozumienie tego, co się dzieje ze zdrowiem Klienta4. Według autorki perfekcyjnie ukryta depresja to przede wszystkim „strategia przetrwania”, która chroni i osłania bolesne tajemnice często nagromadzone w ciągu życia. Natomiast „strategia” ta generuje jedną bardzo poważną konsekwencję w postaci cierpienia, które jest niezauważalne dla najbliższych. Aby przybliżyć rozumienie perfekcyjnie ukrytej depresji opiszę pokrótce najbardziej charakterystyczne dla niej cechy, które są następujące:
- dążenie do perfekcji z nieustannie towarzyszącym krytycznym i zawstydzającym głosem wewnętrznym,
- przesadne poczucie odpowiedzialności,
- niemożność nawiązania łączności z bolesnymi emocjami, które są przemilczane i świadomie odrzucane,
- zamartwianie się oraz potrzebę samokontroli i kontrolowania swojego otoczenia,
- budowanie poczucia własnej wartości na realizacji zadań, czyli bycie bardzo zadaniowym;
- troszczenie się o innych, ale niedopuszczanie ich do wewnętrznego świata,
- lekceważenie zranień, odczuwanego s...
