Na początku drugiego tysiąclecia zwrócono szczególną uwagę na zjawisko przemocy wobec osób w wieku senioralnym. Zostało ono uznane za ogólnoświatowy problem. W kwietniu 2002 roku wszystkie kraje ONZ przyjęły dokument, w którym jasno podkreśliły wagę tego zjawiska i wskazały konieczność ochrony osób starszych przed przemocą. Zjawisko to trudno było dostrzec m.in. ze względu na fakt myślenia o zjawisku przemocy wobec bliskich jako jedynie o przemocy domowej. Wówczas to pomijano ważną kwestię: przemoc instytucjonalną, która mogła mieć miejsce w szpitalu czy w domu opieki społecznej – miejscu, w którym też przebywają osoby w wieku senioralnym. Dlatego też, gdy podejmuje się zagadnienie przemocy wobec osób w wieku senioralnym, należy brać pod uwagę różnego rodzaju środowiska, w których przebywają (żyją) seniorzy. To przede wszystkim środowiska domowe i instytucje udzielające pomocy osobom starszym (ośrodki lecznicze, opiekuńcze, ośrodki kultury, kluby seniora itp.). Osobami stosującymi przemoc wobec ludzi starszych mogą być zarówno członkowie rodziny, jak również personel pracujący w danych instytucjach. Pracownicy służb medycznych, pracownicy socjalni, którzy są osobami „pierwszego kontaktu” odgrywają kluczową rolę w rozpoznawaniu i udzielaniu pomocy seniorom, którzy stali się ofiarami przemocy.
Przejawy przemocy wobec osób starszych
Przemoc wobec osób starszych ma miejsce w różnych środowiskach. Trudno, podobnie jak w przypadku innych rodzajów przemocy, określić jej rodzaj i zakres występowania, ponieważ wiele starszych ofiar jej nie ujawnia. Powody tego są typowe dla kryzysu przemocy, m.in.: wyuczona bezradność, brak wiary w skuteczność działań organów ścigania, lęk przed odwetem ze strony agresorów, czy strach przed umieszczeniem ich w domach opieki, co wiąże się z utratą dostępu do własnego miejsca zamieszkania, do wnuków itp. Sytuacja krzywdzonej osoby starszej jest bardzo trudna ze względu na uwikłania, w których tkwi – np. zależność materialna, czy emocjonalna. Osoby starsze, które nie dysponują swoimi pieniędzmi, albo mają silne poczucie winy wobec swoich bliskich, przyjmują postawę bierną wobec swojej sytuacji. Wzmacniać takie status quo dodatkowo może chęć dbania o oprawców – dzieci, czy bliskich krewnych.
Przemoc wobec osób starszych opisywana jest jako powtarzające się działanie lub brak odpowiedniego działania, które występuje w jakiejkolwiek relacji, w której oczekuje się zaufania, a która powoduje krzywdę bądź cierpienie osoby starszej. Może ona przybierać różne formy: przemocy fizycznej, psychicznej, seksualnej, finansowej, a także formę intencjonalnego zaniedbania. Warto zwrócić uwagę, iż obok powszechnie rozróżnianych rodzajów przemocy – jak wyżej – występują inne rodzaje przemocy wo...
