Mentalizację można by przyrównać do empatii w wersji rozszerzonej. Obszar mózgu odpowiedzialny za empatię jest mniejszy od obszaru odpowiedzialnego za mentalizowanie, które jest bardziej złożonym procesem, polegającym nie tylko na odczuwaniu emocji i wyobrażaniu sobie przeżyć drugiej osoby, ale także na wychodzeniu poza własną perspektywę, rozszerzaniu kontekstu, szukaniu związków przyczynowo-skutkowych. Peter Fonagy, Antony Bateman, Eia Asen (twórcy koncepcji) opisują mentalizowanie jako „przechowywanie umysłu w umyśle”, „zważanie na stany umysłowe własne i innych”, „patrzenie na siebie z zewnątrz i na innych od wewnątrz”.
Mentalizowanie w relacji z dzieckiem
Istota mentalizowania w relacji z dzieckiem polega na zrozumieniu, że prezentowane przez dziecko zachowanie jest wynikiem przeżywanych przez nie emocji. Dzieci z uwagi na swój wiek rozwojowy (struktura mózgu odpowiedzialna za uczenie się racjonalnych reakcji – kora przedczołowa – kształtuje się wraz z wiekiem) bardzo często nie są zdolne do reagowania w sytuacjach napięcia emocjonalnego w sposób inny niż właśnie ten nazywany niepożądanym społecznie. Małe dzieci wyrażają siebie przede wszystkim poprzez krzyk, płacz oraz zachowania siłowe. Wyjście poza analizę samego zachowania pozwala dostrzec uczucia oraz emocje dziecka, dzięki czemu możemy z nim o nich porozmawiać, pomóc je przeżyć, zrozumieć ich pochodzenie i finalnie poznać niezaspokojoną potrzebę dziecka.
Regulacji emocji dzieci uczą się na przestrzeni lat. Pierwszym nauczycielem dziecka jest rodzic. Im bardziej wrażliwy rodzic, dostrzegający i akceptujący różnorodne emocje dziecka, tym większa szansa, że dziecko będzie lepiej rozumiało i dostrzegało siebie. Nierzadko rodzice zgłaszają się do terapeuty po pomoc nie tylko w zrozumieniu zachowań dziecka, ale także bezpośrednio w nauczeniu go technik regulacyjnych. Mentalizacja w kontekście pracy z dzieckiem polega także na pokazaniu mu, że inni myślą, czują i widzą świat inaczej niż ono, czyli polega na poszerzeniu jego dotychczasowej perspektywy. Za ten proces odpowiedzialna jest rozwijająca się od drugiego roku życia teoria umysłu, pomagająca zrozumieć świat, którego nie widać gołym okiem, zarówno swój własny, jak i innych ludzi. Już dwulatki zaczynają dzielić się z innymi ludźmi spostrzeżeniami,...
