Lecznicza marihuana – fakty i mity

Marihuana posiada bardzo bogaty skład (ok. 500 związków czynnych), o czym często się zapomina. Dwa najczęściej wymieniane składniki to tetrahydrokannabinol (THC) oraz kannabidiol (CBD). THC jest to substancja chemiczna, która oddziałuje na receptory w mózgu i wywołuje m.in. efekt euforii czy obniża odczucie bólu. CBD natomiast zmniejsza działanie narkotyczne THC, choć nie zawsze wysoka zawartość tej substancji jest pożądana. Te dwa składniki są kluczowe w składzie rośliny, stąd wyróżnia się różne odmiany suszu.

Wspominając, że marihuana posiada bogaty skład, warto przyjrzeć się również innym jej składnikom, np. terpenom. Substancje te są organicznymi związkami chemicznymi występującymi również w drzewach iglastych, lawendzie czy fiołkach. Często służą do tworzenia różnych kadzideł, np. o efekcie relaksującym. Nie każdy rodzaj suszu posiada ten sam skład terpenów, przez co podczas leczenia warto uwzględnić również ich procent w składzie rośliny, aby uzyskać oczekiwany efekt.

Tab. 1. Właściwości terpenów

Marihuana to nie tylko kannabinoidy…
Terpen	Działanie	Aromat
Terpinolen	relaksujące, przeciwutleniające, antygrzybiczne, przeciwbakteryjne	słodki, owocowy, podobny do mango
Limonen	anksjolityczne, przeciwdepresyjne, antygrzybicze	cytryna, limonka, pomarańcz
Mircencb	relaksujące, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, antygrzybicze	drewna, korzenny, owocowy, mięta pieprzowa
Linalol	przeciwbólowe, przeciwzapalne, miorelaksacyjne	drewna, kwiatowy, cytrus
Pinen	redukuje stres, rozszerza oskrzela, przeciwzapalne	drewna, korzenny, orzechowy, sosnowy, eukaliptus
Kariofilen	przeciwbólowy, przeciwzapalny	drewna, korzenny, pieprz

Poniżej zaś znajduje się uproszczona tabela, z której można uzyskać informacje, jakim rodzajem kannabinoidów można podnieść komfort życia pacjenta.
 

Tab. 2. Efekty terapeutyczne kannabinoidów

Efekty terapeutyczne kannabinoidów
zmniejszenie bólu	THC i CBD
zmniejszenie spastyczności	THC i CBD
przeciwlękowe	CBD
przeciwdrgawkowe	CBD
przeciwwymiotne	THC
nasenne	THC
przeciwzapalne	CBD
neuroprotekcyjne	THC i CBD

Lecznicza marihuana – fakty i mity

Produkty z konopi towarzyszyły nam od tysięcy lat i nadal są wykorzystywane, i to nie tylko w medycynie, lecz także przemyśle – odzieżowym, kosmetycznym, szkutniczym, papierniczym czy spożywczym oraz wielu innych.

Niniejszy artykuł pisany jest z punktu widzenia lekarza wykorzystującego w praktyce klinicznej marihuanę medyczną. Jest to leczenie zarówno ciekawe, jak i skomplikowane, ponieważ wymaga bliskiej współpracy na linii lekarz – farmaceuta – pacjent. Już podanie leku przez waporyzację wymaga miareczkowania dawki przez pacjenta. Tradycyjnie to farmaceuta dzieli dawki leku, zgodnie z receptą wypisaną przez lekarza.

Marihuana medyczna to nie trawka – FAKT

Często mam styczność z pacjentami, którzy od lat stosują marihuanę w celu łagodzenia bólu neuropatycznego czy objawów stwardnienia rozsianego. Czy mogą rozważać zastąpienie produktów kupowanych w aptece marihuaną z nielegalnych źródeł, od dilerów? Nie ma najmniejszych wątpliwości, że nie. Różnica między pozornie tym samym środkiem jest zasadnicza. Za marihuanę medyczną należy uznawać susz sprzedawany w aptekach na receptę. Wytwarzany jest on z kwiatów konopi hodowlanych w zamkniętych pomieszczeniach bez użycia szkodliwych dla człowieka nawozów czy środków ochrony roślin. W procesie produkcji leku istotny jest proces walidacji, czyli oceny składu i stężenia substancji czynnych. Jak w przypadku innych preparatów roślinnych stężenie substancji czynnych musi mieścić się w określonym zakresie, np. THC 20% oznacza nie mniej niż 18% i nie więcej niż 22% zawartości THC. Każda partia leku musi być zbadana, a w przypadku niespełnienia norm nie może zostać przekazana do obrotu farmaceutycznego.

Olejki CBD są lekami – MIT

Popularność olejków i ekstraktów zawierających CBD jest w Polsce zaskakująco duża. Niestety żaden z dostępnych na rynku preparatów nie jest lekiem, a kreatywność importerów i producentów w kwestii tego, jak sprzedawać, jest zdumiewająca: wyroby z CBD można spotkać jako suplementy diety, olejki zapachowe, kosmetyki czy produkty kolekcjonerskie z adnotacją: „nie do spożycia”.

Największym problemem tej sytuacji jest brak weryfikacji składu. Pacjent kupujący taki preparat w którejkolwiek z form nie zna rzeczywistego stężenia substancji czynnych, nie może mieć też pewności co do zachowania powtarzalności produkcji. Uniemożliwia to racjonalne prowadzenie terapii oraz dawkowanie. Olejki z konopi będące lekami dostępne są na tę chwilę w Kanadzie, należy mieć nadzieję, że niedługo trafią także do Polski. Z pewnością obniżyłoby to koszty terapii oraz stanowiłoby alternatywę dla waporyzacji. Na dzień dzisiejszy olejki CBD nie są alternatywą dla leków opartych na marihuanie.

Nie stwierdzono negatywnych skutków przyjmowania marihuany medycznej – MIT

Każdy lek ma działania niepożądane. Rolą lekarza jest natomiast ocena, czy korzyści płynące z leczenia przeważają nad skutkami ubocznymi. W przypadku marihuany działania zarówno lecznicze, jak i niepożądane będą zależne od zawartości THC i CBD, przy czym obecność CBD znacząco obniża psychoaktywne właściwości THC.

Do najczęstszych negatywnych efektów stosowania suszu konopi zaliczają się: zaburzenia koordynacji, zawroty głowy, senność, zmęczenie, upośledzenie pamięci krótkotrwałej oraz przetwarzania informacji, zmniejszenie uwagi, zwiększenie apetytu, lęk, tachykardia i niedociśnienie ortostatyczne. Bardzo istotnym powikłaniem przewlekłego przyjmowania marihuany przez dzieci jest zespół amotywacyjny, którego występowanie związane jest z psychoaktywnym działaniem THC, obserwuje się je zazwyczaj u użytkowników rekreacyjnych. W medycynie, w przypadku pacjentów pediatrycznych unika się stosowania chemotypów zawierających THC.

Nie można przedawkować medycznej marihuany – półprawda, półmit

Marihuanę, jak każdą inną substancję, można przedawkować – to nie ulega wątpliwości. Znaczne przedawkowanie marihuany medycznej, czyli przyjęcie jednorazowo dawki powyżej 1 g, wiąże się z ryzykiem śpiączki trwającej od kilkunastu do kilkudziesięciu godzin, nie są natomiast znane przypadki śmiertelnego przedawkowania. Szacuje się, że dawka śmiertelna tego środka dla dorosłego mężczyzny wynosi około 250 g przyjętych jednorazowo. Należy od razu zaznaczyć, że dawka lecznicza wynosi zazwyczaj 100–200 mg. Dla porównania przyjrzyjmy się paracetamolowi, który w Polsce jest dostępny nie tylko w aptekach, lecz także w sklepach czy na stacjach benzynowych. Typowe środki zawierają 500–1000 mg tej substancji, a za dawkę śmiertelną uznaje się już około 20 g, według niektórych szacunków nawet przekroczenie 10 g.

Za prawdziwe niebezpieczeństwo dla pacjentów należy uznać stosowanie suszu z konopi nieznanego pochodzenia. Znane są przypadki dodawania syntetycznych kannabinoidów do produktów w celu zwiększenia ich potencjału narkotycznego; równie niebezpieczne jest stosowanie antykoagulacyjnych środków ochrony roślin w niecertyfikowanych uprawach, co może prowadzić do groźnych krwotoków u ludzi. Reasumując, susz konopi dostępny w aptekach należy uznać za lek bezpieczny, jeśli tylko stosuje się go zgodnie z zaleceniami oraz pod opieką lekarza.

Marihuana medyczna nie jest potrzebna – MIT

Obecnie dostępne są leki syntetyczne będące kannabinoidami, należy jednak pamiętać, że marihuana zawiera około pięćset różnych substancji czynnych, w tym aż ponad sto kannabinoidów. Kwiat konopi zawiera również terpeny, które mogą pośrednio wpływać na działanie THC i CBD.

Marihuana medyczna ma nieprzyjemny zapach – MIT

Za zapach suszu konopi odpowiadają terpeny, dlatego nie można jednoznacznie odnieść się do powyższego stwierdzenia: istnieją odmiany wydzielające woń limonki, ale też zapach korzenny. Wrażenia zapachowe są bardzo subiektywne.

Należy zaznaczyć, że niemiłe doznan...