Założenie rodziny stanowi istotną wartość i cel dla wielu. Jest też, w powszechnej opinii, jednym z głównych przywilejów, a jednocześnie zadań okresu dorosłości. Ze względu na ważne – z indywidualnego i społecznego punktu widzenia – funkcje, na straży rodziny stoi obowiązujący w danej kulturze system norm społecznych oraz prawo. Dorośli różnią się zatem pod względem dostępu do instytucji małżeństwa i rodzicielstwa. Nie każdy ma tę samą szansę, by zaistnieć w społeczeństwie jako osoba faktycznie dorosła. Sama niepełnosprawność, według regulacji prawnych obowiązujących w Polsce, nie jest przyczyną zakazu wykonywania opieki, jednak nadal obserwujemy brak wrażliwości na temat prawa do rodzicielstwa osób z niepełnosprawnością.
Zagadnienie rodzicielstwa osób z niepełnosprawnościami jest omawiane w art. 23 ratyfikowanej przez Polskę w 2012 r. Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2012 r., poz. 1169). Zgodnie z tym artykułem państwa zobowiązują się podjąć działania, aby zagwarantować osobom z niepełnosprawnościami możliwość dobrowolnego zawarcia związku małżeńskiego i założenia rodziny, możliwość podjęcia niezależnej i odpowiedzialnej decyzji o posiadaniu potomstwa. Państwa powinny podjąć również działania, by nikt nie zmuszał osób z niepełnosprawnościami do poddawania się zabiegom sterylizacji wbrew własnej woli, zagwarantować pomoc osobom z niepełnosprawnościami w realizacji ich praw związanych z wychowywaniem dzieci, usunąć praktyki separowania dzieci od rodziców z powodu niepełnosprawności swojej lub rodziców i oddzielania od rodziców wbrew ich woli, chyba że orzeknie o tym sąd w imię interesu dziecka oraz że pierwszeństwo w wykonywaniu opieki nad dzieckiem przypadnie rodzinie, a w sytuacjach, gdy to jest niemożliwe – osobom z jego najbliższego otoczenia. Polska złożyła jednak zastrzeżenie do art. 23 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, w związku z czym prawo polskie nie gwarantuje obecnie realizacji postanowienia Konwencji dotyczącego zawierania małżeństw. Rząd polski zastrzegł, że do momentu zmiany przepisów krajowych osoba z niepełnosprawnością intelektualną lub psychiczną nie będzie mogła zawrzeć związku małżeńskiego, chyba że sąd zezwoli na zawarcie małżeństwa, stwierdzając, że stan zdrowia lub umysłu takiej osoby nie zagraża małżeństwu ani zdrowiu przyszłego potomstwa i jeżeli osoba ta nie została ubezwłasnowolniona całkowicie (Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Dz. U. z 1964 r. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.).
Wspom...
