Czym jest dobrostan?
Dobrostan ma różne znaczenie dla każdego, obejmując zdrowie, szczęście, dobrobyt, komfort psychiczny, satysfakcję z życia, radzenie sobie z emocjami, poczucie sensu i więzi społeczne. Aby osiągnąć pełny dobrostan, wszystkie te elementy muszą być w równowadze. Podobnie jak w samochodzie, gdzie sprawny silnik, skrzynia biegów i zawieszenia nie wystarczą bez działających hamulców, tak samo nie można cieszyć się pełnym dobrostanem, ignorując jeden z jego aspektów.
Jeśli zdrowo się odżywiasz i masz świetne relacje z bliskimi, ale nie radzisz sobie ze stresem w pracy, to twoje ogólne poczucie dobrostanu będzie zaburzone, a problemy zawodowe wpłyną na inne aspekty życia.
Aktywność fizyczna, zdrowa dieta i styl życia są od dawna uznawane za kluczowe dla zdrowia. Większość z nas wie, jak o nie dbać, ale przez wiele lat zdrowie psychiczne było zaniedbywane i traktowane jako mniej ważne. Nadszedł czas, aby przestało być tematem tabu i zaczęło być omawiane otwarcie i bez wstydu.
Dobrostan psychiczny – jak go osiągnąć?
Dobrostan psychiczny to połączenie dobrego samopoczucia, zarządzania emocjami i radzenia sobie z wyzwaniami. Polega na wykorzystywaniu potencjału, mocnych stron i zasobów, a także na praktykowaniu technik radzenia sobie ze stresem i relaksacji. Rozwijanie tego obszaru prowadzi do satysfakcjonującego życia.
Co zrobić aby osiągnąć wysoki poziom dobrostanu psychicznego?
Należy rozwijać kompetencje emocjonalne, takie jak:
- akceptowanie i rozumienie emocji,
- kontrolowanie emocji,
- uważność.
Te umiejętności pomagają radzić sobie w trudnych sytuacjach, lepiej zarządzać stresem i szybciej godzić się z rozczarowaniami, a pozytywne nastawienie wobec życiowych wyzwań może być naturalną konsekwencją pracy nad nimi. Dzięki nim możemy cieszyć się życiem, być szczęśliwsi i skuteczniej realizować swoje cele. Wybierając siebie i najpierw sobie okazując szacunek kroczymy drogą prowadzącą do dobrostanu psychicznego, bez którego niestety trudno żyć w zgodzie z kimkolwiek innym.
|
Pamiętaj! Nadmierne monitorowanie swojego szczęścia może utrudniać jego odczuwanie. Ciągłe pytania o to, czy jesteśmy wystarczająco szczęśliwi i co jeszcze musimy zrobić, aby tak się poczuć, mogą być przeszkodą. Istnieje optymalny poziom dbania o swoje szczęście. Najlepiej traktować je jako jedno z ważnych celów, skupiając się na działaniach, które zwiększają i wzmacniają nasz dobrostan psychiczny. |
Psycholog i psychoterapeuta – wyzwania w pracy
Praca psychoterapeuty jest niezwykle wymagająca. Kluczową umiejętnością, jaką powinien posiadać dobry specjalista, jest empatia. Dzięki niej psychoterapeuta może nawiązać silną relację terapeutyczną z klientem. Jednak empatia wiąże się również z wieloma obciążeniami. Liczne historie i emocje, które, pojawiają się w gabinecie mogą prowadzić do przebodźcowania specjalisty. Jest to także zawód bardzo stresujący, zwłaszcza w przypadku pracy z osobami mającymi skłonności samobójcze, co wielu specjalistów uważa za jedno z największych wyzwań w swojej pracy.
W zawodzie psychologa stres może wynikać również z nadmiernego zaangażowania i zbyt silnej identyfikacji z klientem, co prowadzi do emocjonalnego wyczerpania. Dodatkowo, relacje z klientami niosą ze sobą pewne ryzyka - mogą wywoływać w psychologu trudne uczucia przeciwprzeniesieniowe, a klienci mogą próbować wciągnąć go w konflikty rodzinne. Dlatego ważne jest, aby psycholog potrafił zachować równowagę między bliskością i zaangażowaniem w sprawy klienta utrzymaniem dystansu i neutralności.
Wypalenie zawodowe w pracy psychologa
Wypalenie zawodowe to stan wyczerpania umysłowego, emocjonalnego i nerwowego, który wpływa na cały organizm. Charakteryzuje się rosnącą nerwowością, cynizmem i fatalizmem.
Christina Maslach, czołowa badaczka tego tematu, definiuje wypalenie zawodowe jako syndrom wyczerpania emocjonalnego, depersonalizacji oraz obniżenia osobistych osiągnięć, występujący u osób w zawodach usług społecznych, takich jak nauczyciele, lekarze, pielęgniarki, psychologowie, terapeuci, pracownicy socjalni i policjanci.
Syndrom ten obejmuje:
- utratę troski o innych,
- obniżone morale i motywację do pracy,
- przesadne dystansowanie się od problemów klientów,
- przenoszenie problemów zawodowych do życia osobistego.
Objawy wypalenia zawodowego mogą się różnić w zależności od jego stadium i indywidualnych cech człowieka. Można podzielić je na:
- afektywne - chroniczne uczucie smutku, lęk, złość,
- poznawcze - problemy z koncentracją,
- somatyczne - problemy trawienne, bóle głowy, chroniczne zmęczenie, zaburzenia snu
- behawioralne - wzrost abstynencji w pracy, izolacja społeczna, zaniedbywanie obowiązków
- motywacyjne - spadek motywacji do pracy,
- w odniesieniu do jednostki - poczucie nieefektywności i braku osiągnięć zawodowych, samokrytycyzm, obniżone poczucie własnej wartości,
- w odniesieniu do innych ludzi - irytacja wobec współpracowników oraz nieodpowiednie ich traktowanie, powierzchowność i obojętność w relacjach,
- w odniesieniu do organizacji - cynizm wobec polityki firmy, brak identyfikacji z celami organizacji.
Skąd się bierze wypalenie zawodowe u psychologa i psychoterapeuty?
Badania przeprowadzone w latach 70. (Fengler, 2001) nad zjawiskami łączącymi się z wypaleniem zawodowym psychologów ujawniły, że najczęstszymi przyczynami są:
- przepracowanie,
- frustracja spowodowana powolnym postępem,
- brak udziału w grupach wsparcia,
- ograniczone doświadczenie kliniczne,
- niewystarczająca wiedza o zaburzeniach,
- brak wsparcia ze strony rodziny i przyjaciół
- wysokie oczekiwania zawodowe.
Jak zadbać o siebie jako psycholog i psychoterapeuta?
Jako że praca psychologa i psychoterapeuty wiążę się z licznymi wyzwaniami, istotne jest aby ta grupa zawodowa szczególnie dbała o swoją higienę psychiczną. Pomaganie innym w radzeniu sobie z problemami emocjonalnymi i psychicznymi może być satysfakcjonujące, ale także obciążające. Dlatego psychologowie i psychoterapeuci muszą dbać o siebie zarówno w czasie wolnym, jak i między sesjami.
Jak zadbać o siebie w pracy?
- Planuj dzień z rozwagą - starannie organizuj swój dzień, tak aby zapewnić sobie krótkie przerwy między sesjami, podczas których można złapać oddech, zjeść lunch lub przejść się po pobliskim parku. Unikaj zbyt intensywnego zaplanowania sesji jedna po drugiej, aby nadmiernie się nie obciążać.
- Superwizje - regularna superwizja jest kluczowym elementem pracy psychologa i psychoterapeuty. Doświadczony superwizor pomaga ocenić i zrozumieć swoją pracę terapeutyczną, co jest doskonałym sposobem na rozwijanie umiejętności oraz radzenie sobie z trudnościami wynikającymi z wykonywanej profesji.
- Regularnie aktualizuj zasady swojej pracy - przemyśl regularnie zasady swojej pracy. Ustalanie godzin przyjęć klientów, stawek, zmian w kontrakcie terapeutycznym oraz decyzji z kim pracować może być trudne. Co jakiś czas zastanów się, czy reguły, które wprowadziłeś/aś kilka lat lub miesięcy temu, wciąż Ci odpowiadają. Nie bój się pytać innych psychoterapeutów o ich doświadczenia. To może być najważniejszy sposób dbania o siebie w pracy terapeutycznej.
- Oddzielaj swoje emocje od emocji klientów - ważne jest, abyś umiał rozróżnić swoje emocje od tych, które przejmujesz od klientów. Nasze mózgi, dzięki neuronom lustrzanym, naturalnie dostrajają się do emocji innych. W pracy terapeutycznej to zjawisko może być szczególnie intensywne. Monitoruj, na ile odczuwane emocje są twoje własne, a na ile pochodzą z kontaktu z klientem.
- Określ jasne granice czasowe i przestrzenne - zachowanie właściwych granic między pracą a życiem prywatnym jest kluczowym aspektem dbania o własne zdrowie psychiczne. Psychologowie i psychoterapeuci często zajmują się złożonymi sytuacjami i słuchają emocjonalnych historii swoich klientów. Dlatego tak ważne jest, aby po zakończeniu sesji umieć oderwać się od pracy i poświęcić czas na własne potrzeby oraz relaks. Wybierz godziny pracy, które Ci odpowiadają. Warto odpuścić pracę w weekendy lub w inne wybrane dni, aby dać sobie czas na regenerację.
- Dbaj o siebie - zachowuj regularną aktywność fizyczną, zdrową dietę i inne dobre nawyki zdrowotne. Dbając o ciało, wspierasz także równowagę psychiczną.
- Znajdź indywidualny sposób na relaks - relaksowanie się ma kluczowe znaczenie dla utrzymania równowagi psychicznej. Każdy psycholog i psychoterapeuta powinien odnaleźć swoje własne sposoby na odpoczynek po pracy. Może to być spacer w naturze, medytacja, czytanie, pływanie, słuchanie muzyki, praktykowanie jogi lub inne czynności wspierające odprężenie umysłu i ciała.
Jak inni dbają o dobrostan psychiczny?
Pomagając innym, nie możemy zapominać o sobie. Psycholodzy i psychoterapeuci są szczególnie narażeni na wypalenie zawodowe. Staramy się pomagać jak najlepiej, często angażując się nadmiernie, poświęcając wiele czasu na dokształcanie się i szukanie nowych metod. Łatwo wtedy zapomnieć o własnym odpoczynku, regularnym uczestnictwie w superwizjach, analizowaniu reakcji na historie klientów oraz poszanowaniu własnych granic. Nie każdy klient jest miły i nie każda historia jest łatwa. My również możemy czuć się niewystarczającymi specjalistami.
Dlatego ważne jest, aby dbać o siebie i szukać wsparcia zarówno samodzielnie, jak i z pomocą innych.
Webinar „Nie zapomnij o sobie! Kluczowe narzędzia wspierające dobrostan psychologów i psychoterapeutów” jest idealnym rozwiązaniem dla psychologów i psychoterapeutów na różnych etapach kariery, którzy chcą zadbać o swoje zdrowie psychiczne i uniknąć wypalenia zawodowego. Oferuje praktyczne wskazówki i strategie, które można łatwo wprowadzić w życie, aby zapewnić sobie i swoim klientom najlepszą możliwą opiekę.
Zapraszamy do wzięcia udziału!
