Diagnoza PTSD
Amerykańscy lekarze świadomie obserwowali „niefizyczne rany wojenne” wśród osób powracających z wojny już od czasów I wojny światowej. Zespół symptomów, które nazywano wówczas nerwicą frontową (shock shell, war neurosis, battle fatigue, combat stress reaction), definiowano jako zespół reakcji psychosomatycznych, takich jak: lęki, koszmary nocne, bezsenność, flashback, depresja, poczucie beznadziejności i bezsilności, gwałtowne wahania nastroju, ataki paniki, gniewu i agresji, tendencje do izolacji, nadużywanie substancji zmieniających stan świadomości, skłonności samobójcze oraz problemy związane z układem krążenia. Symptomy te miały być wywoływane długotrwałą służbą wojskową w okopach, szczególnie pod zmasowanym ostrzałem artyleryjskim, lub były rezultatem bycia świadkiem lub uczestnictwa w bardzo stresujących wydarzeniach wojennych (Hochschild, 2011; Leese, 2014).
Rozwój amerykańskiej psychiatrii wojskowej po II wojnie światowej pogłębił zrozumienie tego syndromu, ale także skomplikował i upolitycznił jego diagnostykę (Stein, Rothbaum, 2018). W pierwszym wydaniu Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-I) z 1952 r. Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne (APA) sklasyfikowało ten zespół symptomów pod jednostkę chorobową nazwaną „reakcją na skomasowany stres” (gross stress reaction). Jeśli jej symptomy nie ulegały poprawie po sześciu miesiącach, zalecano zmianę diagnozy. Reakcja na skomasowany stres została wyeliminowana z DSM-II w 1968 r., w szczycie wojny w Wietnamie. Dopiero pod wpływem działalności społecznej i politycznej weteranów wojen w Korei i Wietnamie w następnej dekadzie, jak też w wyniku badań nad ocalałymi z Holocaustu oraz osobami doświadczonymi przemocą seksualną, w 1980 r. APA dodała do DSM-III nową jednostkę nazwaną zespołem stresu pourazowego (post-traumatic stress disorder) (Herman, 2015). Kryteria diagnostyczne PTSD nie są jednak stabilne, zmieniając się w kolejnych wydaniach i włączając DSM-III-R (1987), DSM-IV (1994), DSM-IV-TR (2000) i DSM-V (2013), w których ostatecznie porzucono rozumienie PTSD jako rodzaju stanu lękowego (Crocq i Crocq, 2000).
Według najnowszej definicji PTSD jest rezultatem intensywnego i długotrwałego doświadczenia stresu psychicznego wywoływanego bezpośrednim doświadczeniem lub byciem świadkiem (exposure) wewnętrznych lub zewnętrznych sygnałów emocjonalnych (psychological cues), symbolizujących lub przypominających aspekt zdarzenia traumatycznego (North, 2009). PTSD diagnozujemy na bazie ośmiu zespołów kryteriów:
- stresory – doświadczenie bezpośrednie; bycie świadkiem traumy innych; wiadomość o traumie bliskich; doświadczenie zapośredniczone, np. w zw...