Czynności osi neuroendokrynnych, zaburzenia immunologiczne i zaburzenia rytmu okołodobowego w diagnozie depresji

Psychiatria w psychologii

Brak jest jednorodnej koncepcji powstawania zaburzeń depresyjnych. Najczęściej jednak podnosi się znaczenie współwystępowania w jej etiologii oddziaływań psychologicznych, środowiskowych oraz czynników biologicznych i genetycznych. Powstały teorie opierające się na modelach psychologicznych, biologicznych oraz społecznych czy neuronalnych, w których opisuje się przemiany zachodzące w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, całego organizmu oraz otaczającego go świata, prowadzące do powstania depresji. Stres w szeroko pojętym zakresie (jako np. emocja, choroba somatyczna, substancja toksyczna) może być czynnikiem wyzwalającym zaburzenie. Jego oddziaływanie wpływa również na czas trwania choroby, jej chroniczność, tendencję do nawrotów i lekooporność.

Teoria monoaminowa występowania depresji

Hipoteza ta zakłada, że za występowanie objawów depresyjnych odpowiada zmniejszenie ilości monoamin, takich jak serotonina, noradrenalina oraz dopamina. Za hipotezą tą przemawiają liczne dowody wskazujące na skuteczność leków przeciwdepresyjnych zwiększających poziom tych monoamin w terapii zaburzeń afektywnych. Leki przeciwdepresyjne działają poprzez zwiększenie przekaźnictwa serotoninergicznego i adrenergicznego. W depresji jest wiele zaburzonych elementów transmisji serotoninergicznej, co koreluje ze wzrostem zachowań impulsywnych oraz samobójczych. Ponadto serotonina związana jest z zaburzeniami snu, apetytu, agresją oraz dysfunkcjami seksualnymi. W badaniach neuroendokrynnych w depresji pojawia się spadek neurotransmisji postsynaptycznej 5-HT1a receptorów. Dopamina, zwana hormonem szczęścia, odpowiada za poczucie przyjemności, szczęście, sprawność psychofizyczną. W przypadku jej niedoboru pojawiają się objawy, takie jak anhedonia, spowolnienie, spadek funkcji poznawczych, spadek nastroju. Uważa się, że dysfunkcja dopaminowa może wystąpić w depresji psychotycznej, w depresji zaburzeń afektywnych dwubiegunowych, w depresji sezonowej oraz jest związana z depresją w chorobie Parkinsona. Odpowiedzialne za jej wystąpienie są receptory D2 i D3 (wzrost wrażliwości).

Czynniki genetyczne

W zaburzeniach afektywnych dwubiegunowych występuje podatność na zachorowanie związane z dziedziczeniem. Poniżej przedstawiono dowody przemawiające za tą podatnością: 

  • Zgodność zachorowania na zaburzenie jednobiegunowe u bliźniąt jednojajowych wynosi 30–40%.
  • U krewnych pierwszego stopnia większa częstość niż w populacji ogólnej – 13% vs 1–3%.
  • Wysoka zbieżność tego zaburzenia u bliźniąt monozygotycznych (50–65%) i dwuzygotycznych (7–14%). Ryzyko dla krewnych pierwszego stopnia wynosi 10–18%. Zwiększone jest równ...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.

Przypisy