Zmęczenie pracą terapeuty charakteryzuje się wyczerpaniem fizycznym i emocjonalnym oraz głębokim spadkiem zdolności do empatii. Często określa się go jako „koszt opieki” nad osobami odczuwającymi fizyczny lub emocjonalny ból. Pozostawione bez reakcji zmęczenie może nie tylko wpływać na zdrowie psychiczne i fizyczne, ale też wiąże się z prawnymi konsekwencjami wynikającymi z błędów etycznych podczas świadczenia usług terapeutycznych ludziom.
Chociaż nierzadko słyszy się o zmęczeniu pracą w zawodach związanych z niesieniem pomocy określanym jako wypalenie. Te przypadłości różnią się jednak od siebie. "Zmęczenie współczuciem" jest łatwiejsze w leczeniu, ale może być mniej przewidywalne i pojawiać się nagle, podczas gdy wypalenie zwykle rozwija się z czasem.
Jak możemy radzić sobie z tym problemem:
1. ZDOBYWANIE WIEDZY
Jeśli wiesz, że jesteś narażony na "zmęczenie współczuciem", poświęcenie czasu na poznanie jego oznak i objawów może być pomocnym sposobem zapobiegawczym.
Najczęstsze oznaki i objawy zmęczenia w zawodzie terapeuty to:
- Chroniczne wyczerpanie (emocjonalne, fizyczne)
- Zmniejszona empatia
- Obawa przed pracą na rzecz innych
- Uczucie drażliwości, złości lub niepokoju
- Depersonalizacja
- Nadwrażliwość lub całkowita niewrażliwość na materiał emocjonalny
- Poczucie nierówności w relacji terapeutycznej
- Bóle głowy
- Problemy ze snem
- Utrata masy ciała
- Upośledzone podejmowanie decyzji
- Problemy w relacjach osobistych
- Słaba równowaga między życiem zawodowym a prywatnym
- Zmniejszone poczucie spełnienia zawodowego
Znajomość oznak i objawów oraz stała obserwacja swojego stanu może pomóc w zapobieganiu i radzeniu sobie ze zmęczeniem. Przydtną metodą jest ocena poziomu wyczerpania w skali od 1 do 10. Na przykład, pozycja 6 może oznaczać, że odrzucasz zaproszenia na spotkania towarzyskie z powodu zmęczenia, a 7 może oznaczać trudności ze snem z powodu nadmiernego martwienia się o czyjeś dobre samopoczucie.
Dbanie o wysoki poziom samoświadomości i zrozumienie, czym różni się Twoja 6 od 7, może pomóc Ci określić, jak poważny jest Twój problem, dzięki czemu łatwiej wdrożysz niezbędne strategie, aby uniknąć czerwonej strefy, którą prawdopodobnie byłaby 9 lub 10.
Zagrożeniem jest nie tylko sama praca, ale także warunki życia danej osoby. Na przykład ktoś, kto nie tylko opiekuje się ludźmi w pracy, ale także opiekuje się dzieckiem lub dorosłym członkiem rodziny w domu, może być jeszcze bardziej podatny na "zmęczenie współczuciem".
2. DBAJ O SIEBIE
Praktykowanie samoopieki może być kluczową metodą ochrony przed zmęczeniem zawodowym. Nierzadko zdarza się, że ci, którzy nieustannie troszczą się o potrzeby innych, zaniedbują własne.
Osoby które dbają o siebie, są znacznie mniej podatne na stres i zmęczenie współczuciem niż ludzie, którzy tego nie robią. Idealny plan dnia będzie wyglądał inaczej u każdej osoby, ale generalnie powinien obejmować:
- Zbilansowaną i pożywną dietę
- Regularne ćwiczenia
- Spokojny sen
- Równowagę między pracą a wypoczynkiem
- Szanowanie swoich potrzeb emocjonalnych
Poświęcenie czasu na czynności związane z samoopieką pozostawia mniej miejsca na przepracowanie.
3. USTAL GRANICE EMOCJONALNE
Szczególnie ważne może być dla terapeutów, pracowników socjalnych, pielęgniarek i opiekunów ustalenie granic emocjonalnych w celu ochrony siebie. Empatia i współczucie są na ogół najważniejsze w branży terapeutycznej.
Wyzwaniem jest pozostawanie współczującym, empatycznym i wspierającym bez nadmiernego angażowania się i przyjmowania bólu pacjenta. Wyznaczanie granic emocjonalnych pomaga utrzymać relację, jednocześnie pamiętając i szanując fakt, że jesteś osobną z własnymi potrzebami.
Zmęczenie współczuciem może objawiać się bezsennością, przejadaniem się, pomijaniem posiłków, popadaniem w uzależnienia, izolacją, depresją, lękiem lub gniewem. Może się okazać, że walczymy z partnerami lub dziećmi, nie mamy cierpliwości, czujemy się wyczerpani, zauważamy obniżone libido, brak motywacji i paradoksalnie jesteśmy mniej zainteresowani tym, co mają do powiedzenia nasi klienci.
4. ZAANGAŻUJ SIĘ W HOBBY
Utrzymanie solidnej równowagi między życiem zawodowym, a prywatnym może pomóc chronić Cię przed zmęczeniem zawodowym. Kiedy cały czas spędzasz na pracy lub myśleniu o pracy, łatwo się wypalić. Badania wykazały, że równowaga między życiem zawodowym a prywatnym staje się coraz ważniejsza dla pracowników, a poświęcenie czasu na zajęcia rekreacyjne i osobiste hobby pomaga obniżyć poziom stresu i poprawić ogólną satysfakcję z życia.
5. PIELĘGNUJ ZDROWE PRZYJAŹNIE POZA PRACĄ
Chociaż wspaniale jest mieć silne relacje ze współpracownikami, równie ważne jest pielęgnowanie i utrzymywanie zdrowych relacji poza pracą. Czasami współpracownikom może być trudno uniknąć mówienia o pracy nawet w przestrzeni prywatnej.
6. PROWADŹ DZIENNIK
Prowadzenie dziennika to doskonały sposób na przetwarzanie i uwalnianie emocji, które mogą pojawiać się w związku z wykonywaniem zawodu. Poświęcenie czasu na pielęgnowanie samoświadomości, łączenie się z osobistymi myślami i uczuciami może pomóc w zapobieganiu tłumieniu emocji, które z czasem skutkuje w zmęczeniem zawodowym.
7. ZWIĘKSZ SWOJĄ ODPORNOŚĆ
Odporność to nasza zdolność do odreagowania stresu. Niektórzy ludzie wydają się naturalnie bardziej odporni niż inni. Jest to jednak umiejętność której można się nauczyć.
8. STOSUJ POZYTYWNE STRATEGIE
Chociaż perspektywa zniwelowania stresu i emocjonalnego obciążenia związanego z pracą alkoholem lub narkotykami jest kusząca, w rzeczywistości działa w krzywdzący dla nas sposób, dając jedynie chwilowe ukojenie oraz budująć w nas ogromne napięcie. Rozważ sporządzenie listy pozytywnych strategii radzenia sobie w sytuacjach stresowych. Może to obejmować głębokie oddychanie, medytację, spacer, rozmowę z przyjacielem, oglądanie zabawnego filmu lub relaksacyjną kąpiel.
9. ZADBAJ O SIEBIE W MIEJSCU PRACY
Strategie radzenia sobie ze stresem w miejscu pracy są często ważną częścią zapobiegania zmęczeniu. Jeśli Twój pracodawca nie stosuje żadnych tego typu rozwiązań, rozważ zaproponowanie ich wdrożenia.
Strategie które możesz zaproponować, to:
- Grupy wsparcia i otwarte dyskusje na temat zmęczenia w miejscu pracy
- Regularne przerwy
- Dni zdrowia psychicznego
- Doradztwo w miejscu pracy
- Pokoje relaksacyjne, masaże, zajęcia medytacyjne
10. SZUKAJ OSOBISTEJ TERAPII
Jeśli czujesz się wrażliwy emocjonalnie, zestresowany lub przytłoczony, rozważ wizytę u terapeuty, który pomoże Ci przepracować Twoje uczucia i wdrożyć strategie, które pomogą Ci utrzymać zdrową równowagę między życiem zawodowym a prywatnym.
