Rodzicielstwo i perspektywy czasowe

Współczesny świat stawia nas przed koniecznością podjęcia wielu decyzji, których nie musiały podejmować poprzednie pokolenia rodziców. Duża część spraw, które kiedyś były oczywiste, teraz wiąże się z przytłaczającym procesem podejmowania decyzji i szukania porozumienia między rodzicami wspólnie wychowującymi dziecko. Zaczynając od porodu (naturalny czy nie), poprzez opiekę zdrowotną (karmienie piersią czy mleko modyfikowane, czy szczepienia), aż do edukacji (szkoła prywatna, publiczna czy edukacja domowa) pojawia się nieskończona liczba dylematów: kluczowych wyborów, którym należy poświęcić dużo czasu, rozważań, a często również wejrzeć we własną duszę.

Różne szkoły myślenia często dzielą rodziców na odmienne „obozy” pewnych teorii, silnych przekonań i znacząco sprzecznych opinii. Jednym z przykładów jest przepaść między tymi, którzy wyznają pozornie wygodną, ale kontrowersyjną praktykę wspólnego spania (pozwalanie dziecku na spanie w łóżku rodziców), a tymi, którzy wierzą w ciężko wypracowane korzyści płynące z „treningu snu” (pozwalanie dziecku na wypłakanie się przed snem, aż do momentu gdy nauczy się samouspokojenia). W Stanach Zjednoczonych karmienie piersią w miejscach publicznych oraz klapsy są również przedmiotem pełnych emocji dyskusji w sieci, roztrząsających kwestię wad i zalet, jak również praw, ograniczeń i obowiązków rodziców. Podczas gdy czytanie dziecku lub z dzieckiem jest powszechnie uznawane za ważne i pozytywne, dostęp do mediów i technologii w przypadku małych dzieci jest nadal przedmiotem gorącej debaty. Dla wielu rodziców każdy sezon zimowy niesie za sobą dyskusję, czy krzewić wiarę w Świętego Mikołaja, czy też nie.
W zależności od doświadczeń życiowych i poziomu umiejętności radzenia sobie z problemami, większość dorosłych łączy w sobie powyższe perspektywy czasowe. Jeśli chodzi o dzieci większość z nich jest nastawiona na teraźniejszy hedonizm – żyją chwilą, aż do momentu osiągnięcia dojrzałości. Ma to dwie przyczyny: ich brak doświadczenia życiowego, które zbierają każdego dnia, oraz niezdolność do wyobrażenia sobie dalekiej przyszłości. Kiedy zdamy sobie sprawę, że nasze dzieci są nastawione na teraźniejszy hedonizm, będzie nam łatwiej spojrzeć na to, w jaki sposób najlepiej je wychowywać. Jedną z najważniejszych rzeczy, których możemy nauczyć nasze dzieci, jest wyznaczanie granic.

Granice

Dzieci bez względu na to, jak bardzo mogą się temu początkowo sprzeciwiać i niezależnie od wieku, tak naprawdę chcą bezpieczeństwa zapewnianego przez granice. Czują się zdecydowanie lepiej i pewniej, kiedy mają poczucie porządku i wiedzą, czego się od nich oczekuje. Nawet w stadzie psów musi być „alfa”, żeby utrzymać wszystkie osobniki w ryzach i zapewnić przetrwanie. Nasze dzieci oczekują od nas stabilności. Możemy być mili i delikatni, pozostając przy tym odpowiedzialnymi osobami. W trudnych chwilach trzeba wziąć głęboki oddech, starać się zachować spokój i być tak konsekwentnym, jak to możliwe – zarówno w swoim zachowaniu, jak i w realizacji planów. Nasze dzieci potrzebują od nas miłości, wskazania kierunku, poczucia dobrostanu i silnych podstawowych wartości moralnych. To oświetli ich drogę w życiu.
Współcześni rodzice, dorastając, mogli nie mieć najlepszego przykładu. Jeżeli ojciec był niedostępny fizycznie lub emocjonalnie, a matka zazwyczaj zostawiała nas samym sobie, nie mamy podstaw, na których można by budować. Dzieci, niestety, nie rodzą się z instrukcją obsługi, która wytłumaczyłaby nam właściwy sposób ich wychowania. Tymczasem rodzice, którzy chcą być dla swoich dzieci lepszymi rodzicami od własnych rodziców, mają do dyspozycji liczne źródła pomocy, na przykład poprzez kościół, inną organizację lub doradztwo. Czasami potrzebują po prostu z kimś porozmawiać. Wsparcie może zaoferować również dobry przyjaciel lub zaufany członek rodziny. Jako rodzice wszyscy chcemy lepszego życia dla naszych dzieci i nieważne, jak beznadziejna i wymykająca spod kontroli może wydawać się sytuacja, mamy do dyspozycji narzędzia do wprowadzania zmian.
Jeśli chodzi o granice, zacznij od oswojenia się z mówieniem „nie”. Zbyt wiele osób z różnych powodów uważa to słowo za trudne do zwerbalizowania. Jako rodzic możesz czuć się winny, że nie spędzasz ze swoim dzieckiem tyle czasu, ile byś chciał, a w związku z tym ulegasz każdej jego zachciance. Jeśli wejdzie Ci to w nawyk, możesz nieumyślnie nauczyć swoje dziecko, że ma prawo i może łatwo manipulować sytuacją lub ludźmi, aby otrzymać cokolwiek w życiu zapragnie. Ulegając wszystkim pragnieniom Twojego dziecka wynikającym z teraźniejszego hedonizmu, możesz brać na siebie więcej, niż jesteś w stanie unieść, co prowadzi do uczucia stresu lub nawet urazy wobec dziecka – a tego nikt nie chce!

Znaczenie perspektyw czasowych

Zrozumienie tego, jak postrzegamy czas – przeszłość, teraźniejszość i przyszłość – jest kluczem do zrozumienia, jak widzą czas nasze dzieci. W Terapii Perspektyw Czasowych (TPT) trzy główne perspektywy czasowe są podzielone w następujący sposób:

Osoby z nastawieniem na pozytywną przeszłość skupiają się na dobrych rzeczach, które się wydarzyły. Wyczekują obchodzenia tradycyjnych świąt, mogą lubić zachowywać pamiątki przeżytych doświadczeń i mieć przyjaciół, których znają od dziecka.
Osoby z nastawieniem na negatywną przeszłość skupiają się na tym, co w przeszłości poszło źle. Żyją w świecie żalu i niewykorzystanych możliwości. Ogólnie rzecz ujmując, mają pesymistyczną wizję swojego życia i świata.
Osoby z nastawieniem na teraźniejszy hedonizm żyją chwilą. Ich cele życiowe to poszukiwanie przyjemności, wrażeń i nowych, wyjątkowych doświadczeń. W skrajnych przypadkach mogą próbować unikać bólu lub być podatnymi na uzależnienia.
Osoby z nastawieniem na teraźniejszy fatalizm czują, że ich los jest z góry określony. Ich przeznaczenie i przyszłość są ustalone; wierzą, że nie mają kontroli nad tym, co się z nimi dzieje i że ich czyny nie robią w świecie żadnej różnicy.
Osoby z nastawieniem na pozytywną przyszłość zawsze myślą do przodu. Planują przyszłość i ufają swoim decyzjom; w skrajnych przypadkach mogą być pracoholikami, zostawiając sobie niewiele czasu na radość z tego, co już osiągnęli. Ale to oni najprawdopodobniej odniosą sukces i nie wpadną w kłopoty.
Osoby z nastawieniem na negatywną przyszłość mogą wierzyć, że ich świat – podobnie jak los naszej planety – zmierza w kierunku apokalipsy. Ich przyszłość nie będzie dobra, ponieważ ich życie do tej pory takie nie było; czują, że ich przyszłość nie będzie się różnić od przeszłości.

Kompromis

Równie ważne jest uczenie naszych dzieci roli kompromisu, który może przy okazji ułatwić mówienie „nie”.
Jak może to wyglądać w Twojej rodzinie? Załóżmy, że poprosiłeś dziecko o pomoc w domu, ale ono odmówiło, a kiedy nadszedł weekend, chciało pójść do kina lub na zakupy z przyjaciółmi. Użyj siły swojego „nie”, aby osiągnąć oba cele. Innymi słowy – i to jest ważne – wyjaśnij dziecku, że zabierzesz je do kina lub gdziekolwiek indziej, dopiero po tym, jak wykona swoje obowiązki, nie odwrotnie! Niekoniecznie tego dnia – może kilka dni później. Nauczysz dziecko koncepcji odroczonej nagrody i w ten sposób zapoznasz je z nastawieniem na pozytywną przyszłość. Bądź kreatywny!