Na czym polega terapia TMS?
TMS to technika stosowana do przezczaszkowej stymulacji mózgu za pomocą cewki magnetycznej umieszczonej na powierzchni głowy. Opiera się na zasadzie indukcji elektromagnetycznej. Krótki impuls elektryczny jest wytwarzany wewnątrz cewki magnetycznej, powodując powstanie pola magnetycznego, które wywołuje pole elektryczne na powierzchni kory mózgowej, depolaryzując neurony lub ich aksony. Powtarzalna TMS (rTMS) obejmuje metody dostarczania wielu impulsów stymulacji w krótkim odstępie czasu i przy różnych częstotliwościach stymulacji (np. 1, 5 lub 10 Hz). Stymulacja TMS moduluje funkcjonowanie sieci mózgowej, dzięki czemu jesteśmy w stanie w warunkach klinicznych profesjonalnie wpłynąć na poprawę funkcjonowania mózgu. Wybiórczo pobudzając za mało aktywne obszary mózgu lub hamując te, które są zbyt aktywne bezpośrednio wpływamy na fizjologię i źródło leczonych objawów.
Co leczy się metodą TMS?
TMS został zatwierdzony przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) do leczenia czterech schorzeń:
- Zaburzenia depresyjne (w tym depresja oporna na leczenie).
- Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (OCD).
- Migreny (w fazie aury)
- Uzależnienie od palenia tytoniu
Ze względu na swój nieinwazyjny charakter i minimalne ryzyko trwałych skutków ubocznych, rTMS został przebadany jako skuteczna terapia w leczeniu szerokiego zakresu schorzeń neuropsychiatrycznych, np. ADHD, choroba afektywna dwubiegunowa czy uzależnienia.
Jak wygląda terapia TMS?
Terapia poprzedzona jest wizytą lekarską, na której specjalista kwalifikuje pacjenta do zabiegów TMS i dobiera odpowiedni protokół leczniczy. Dla maksymalizacji efektów leczenia, terapia TMS może być poprzedzona badaniem QEEG. Dzięki wynikom z QEEG możliwa jest personalizacja leczenia- dobranie protokołu TMS, który przyniesie optymalne efekty.
Stymulację TMS przeprowadza się, gdy pacjent nie śpi (bez potrzeby znieczulenia) i siedzi na specjalnie wyposażonym fotelu. Sesje trwają zwykle 20-40 minut, pięć dni w tygodniu, zazwyczaj przez sześć tygodni, w zależności od protokołu. W niektórych zaburzeniach, istnieją również przyspieszone protokoły.
Przy skutecznej terapii, efekt terapeutyczny utrzymuje się przez co najmniej sześć miesięcy. Niektóre osoby mogą odczuwać korzyści przez lata, podczas gdy inne wracają na dodatkowe zabiegi podtrzymujące. Po zgłoszeniu się na codzienne zabiegi w początkowej fazie leczenia, pacjenci powinni być nadal monitorowani przez lekarza i w razie potrzeby otrzymują terapię podtrzymującą, która może obejmować przyjmowanie leków.
W przypadku pacjentów z depresją lekooporną, TMS został zatwierdzony w Kanadzie, Australii, Nowej Zelandii, Unii Europejskiej i Izraelu, a także w Stanach Zjednoczonych.
Zalety i ograniczenia przezczaszkowej stymulacji magnetycznej
Terapia TMS może pozwolić na zmniejszenie dawek leków bądź całkowicie zastąpić leczenie farmakologiczne. Jest to szczególnie ważne w przypadkach lekoopornych bądź grupy pacjentów, które źle reagują na leczenie farmakologiczne, bądź nie mogą stosować leków (np. kobiety ciężarne).
Jakie są zalety TMS?
- Skuteczność: TMS jest co najmniej dwukrotnie skuteczniejszy niż standardowe metody leczenia depresji, która nie zareagowała na leki przeciwdepresyjne i psychoterapię.
- Bezpieczeństwo: TMS jest bardzo dobrze tolerowany i ma niewiele skutków ubocznych.
- Ukierunkowanie: TMS jest ukierunkowany na wybrane obszary mózgu.
- Spersonalizowane leczenie: Leczenie jest zindywidualizowane i może być modyfikowane w oparciu o neurofizjologię i reakcję pacjenta.
Jakie są ograniczenia TMS?
Aby kwalifikować się do leczenia TMS, nie możesz mieć:
- elementów ferromagnetycznych (np. implant ślimakowy, klipsy naczyniowe, odłamki, kule postrzałowe)
- objawów psychotycznych (halucynacje, urojenia)
Ze względu na bezpieczeństwo, należy zachować szczególną ostrożność TMS u osób:
- chorujących na padaczkę
- posiadających guzy mózgu
- po świeżo przebytych urazach i udarach mózgu
- posiadających rozrusznik serca (z wyjątkiem, kiedy pacjent zaprezentuje zaświadczenie od kardiologa o braku przeciwwskazań
Skuteczność TMS
Terapia TMS w leczeniu depresji jest metodą zatwierdzoną przez znaną z rygorystycznych przepisów amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA). Około 50% do 60% osób z depresją, które próbowały i nie uzyskały korzyści z leków, doświadcza klinicznie znaczącej poprawy po terapii TMS. (źródło: https://www.health.harvard.edu/blog/transcranial-magnetic-stimulation-for-depression-2018022313335)
Więcej na temat kwalifikacji i tego, jak terapia TMS może pomóc, przeczytasz na stronie https://magwise.pl/terapia/tms/.
Jak to możliwe że TMS wywołuje rzeczywiste zmiany bez leków?
Nasz mózg potrafi regenerować się dzięki zjawisku neuroplastyczności. Właśnie dzięki ukierunkowanej neuroplastyczności TMS potrafi wywołać korzystne zmiany w funkcjonowaniu mózgu bez leków. Neuroplastyczność to niezwykła zdolność mózgu do reorganizacji i adaptacji. Jest to mechanizm niezwykle ważny w dziedzinie leczenia zdrowia psychicznego. Mózg może tworzyć nowe połączenia neuronowe, reorganizować istniejące, a nawet kompensować uszkodzenia.
W jaki sposób terapia przezczaszkową stymulacją magnetyczną (TMS) wykorzystuje zjawisko neuroplastyczności, aby przynieść korzyści osobom cierpiącym na choroby psychiczne?
- Ukierunkowana stymulacja: TMS pozwala na precyzyjną stymulację, ukierunkowaną na wybrane regiony mózgu. Stymulując obszary mózgu związane z daną chorobą, TMS promuje ich plastyczność tych obszarów i przywraca poprawne funkcjonowanie
- Wzmocnienie połączeń neuronowych: TMS może wzmocnić lub osłabić połączenia synaptyczne, pomagając w regulacji aktywności mózgu i przez to niwelując objawy chorobowe.
- Przywrócenie równowagi aktywności mózgu: W przypadku stanów takich jak depresja lub lęk, terapia TMS może pomóc przywrócić równowagę nieprawidłowej aktywności mózgu, przywracając bardziej typowe funkcjonowanie.
Bezpieczeństwo
Bezpieczeństwo i tolerancja terapii TMS u dorosłych zostały dobrze zbadane. Stosowany zgodnie z ustalonymi wytycznymi bezpieczeństwa, TMS jest ogólnie uważany za bezpieczną metodę o minimalnym ryzyku. Ból głowy i szyi są najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi , ale są one zazwyczaj łagodne i trwają jedynie kilka minut. Bezpieczeństwo zostało zbadane na ponad 3,5 milionach stymulacji TMS.
Przezczaszkowa stymulacja magnetyczna jako alternatywa dla farmakoterapii
Metoda TMS rewolucjonizuje leczenie neuropsychiatryczne, przedstawiając alternatywę dla farmakoterapii. Jest to metoda bezpieczna, która wychodzi poza standardowe leczenie dając nadzieję w szczególności dla trudnych przypadków, gdzie standardowa terapia zawiodła. W terapii TMS istotny jest dobór odpowiedniego protokołu, jak również umiejętność odpowiedniego poprowadzenia terapii, dlatego przy wyborze ośrodka warto jest kierować się doświadczeniem zespołu i zdecydować się na ten specjalizujący się typowo w metodach neurostymulacji.
Źródła
https://doi.org/10.1038/ncomms10020
https://psychnews.psychiatryonline.org/doi/full/10.1176/appi.pn.2022.10.10.40
https://www.neuromodulation.com/TMS
https://www.cms.gov/medicare-coverage-database/view/lcd.aspx?lcdId=34522&ver=29
