Psychoterapeutyczne oddziaływania w leczeniu manii i hipomanii w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej

Otwarty dostęp Diagnoza

Mania i hipomania z punktu widzenia psychoterapeutycznego i motywacyjnego to jedno z największych wyzwań dla specjalistów. W jaki sposób zaplanować oddziaływania terapeutyczne w pracy z klientami?

Trudności w zaplanowaniu oddziaływań w terapii jest wiele. Silna jest determinanta biologiczna choroby. Utrudnione jest leczenie farmakologiczne, które wymaga odmiennych procedur zależnych od fazy choroby i odpowiedniego dobrania leków, które są często samodzielnie odstawiane. Nastrój hipomaniakalny często jest wzmacniany społecznie. Osoba staje się bardziej atrakcyjna interpersonalnie, ekspresyjna, dowcipna, ma większą motywację do działania, podejmuje więcej odważnych decyzji w życiu zawodowym. 

Dodatkowo osoba w hipomanii ma niską motywację (często jej brak) do leczenia, rzadziej doświadcza dystresu, jak w epizodach depresyjnych. Nie zachowuje higieny psychologicznej, nie przestrzega rytmu dobowego (sen-czuwanie), podejmuje więcej stymulujących aktywności, używa substancji psychoaktywnych i wdaje się w różne zachowania ryzykowne.

W większości przypadków epizodom hipomanii i manii towarzyszy eustres, z większym poziomem ekscytujących aktywności, z odwagą w interakcjach społecznych, przy wzroście energii do działania, gonitwie twórczych myśli i pobudzeniu seksualnym. Mania najczęściej ma charakter euforyczny, z jednoczesnym subiektywnym brakiem cierpienia w czasie jej trwania, co jest fenomenem w porównaniu z innymi dolegliwościami psychicznymi. Jej oblicza dysforyczne pojawiają się stosunkowo rzadko, natomiast zdecydowanie lepiej rokują we współpracy z specjalistą.

Trudności diagnostyczne

Klasyfikacje ICD i DSM wyróżniają kilka postaci epizodów pobudzenia w postaci hipomanii i manii, które występują z reguły w chorobie afektywnej dwubiegunowej typu I i II oraz jako samodzielny epizod. Mania może występować również w przebiegu często zmieniających się epizodów, co kilka dni lub nawet co kilka godzin, jako epizod afektywny mieszany lub w postaci szybkiej zmiany faz (ang. rapid cycling) z kilkukrotnymi epizodami manii występującymi kilka razy w roku. Manii mogą także towarzyszyć objawy wytwórcze. Charakterystyczny dla powyższych epizodów jest współwystępujący podwyższony nastrój, zwiększona aktywność psychiczna i ruchowa oraz drażliwość. Objawy podwyższonego nastroju mogą współwystępować również w cyklotymii i w innych dolegliwościach psychicznych: choroba schizoafektywna, schizofrenia oraz w chorobach neurologicznych (choroba Cuchinga, Huntingtona, padaczka skroniowa), urazy i nowotwory mózgu, dolegliwości endokrynologiczne (niedoczynność tarczycy) oraz pod wpływem środków psychoaktywnych i leków (amfetamina, kokaina, halucynogeny, L-dopa). Badania wskazują, że zmiany nastroju mogą być wywołane niektórymi lekami przeciwwirusowymi i cholinostatycznymi. Na chorobę dwubiegunową cierpi około 2% populacji, a częstotliwość występowania wszystkich zaburzeń ze spektrum dwubiegunowego wynosi 5–11%. Dotyczy w równej mierze mężczyzn, jak i kobiet, a pierwsze epizody pojawiają się najczęściej między drugą a trzecią dekadą życia.

Kryteria diagnostyczne hipomanii i mani jakościowo są do siebie zbliżone, różnią się głównie natężeniem i czasem...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI