Osoby pracujące psychoterapeutycznie z dziećmi i młodzieżą napotykają na różnego rodzaju problemy utrudniające prowadzenie terapii, które są wynikiem takich czynników, jak: motywacja rodzica (i samego klienta), złożoność psychopatologii klienta, niekorzystne warunki środowiskowe (niepełny czy dysfunkcyjny system rodzinny, brak wsparcia w instytucji szkoły).
Wielość podejść terapeutycznych, stosowanych technik i metod pracy z dziećmi i młodzieżą sprawia wrażenie, że wciąż poszukujemy skutecznych rozwiązań coraz trudniejszych problemów natury klinicznej. Od około dwudziestu lat zarówno praktycy, jak i badacze zainteresowani psychopatologią dzieci i młodzieży (patrz np. Sharp, Tackett, 2014; Kernberg, P.F. i in., 2000) zwracają uwagę na obecność zaburzeń osobowości wśród tej grupy wiekowej i konieczność wprowadzania specyficznie dedykowanych dla tej kategorii diagnostycznej metod leczenia. Celem niniejszego artykułu jest zwrócenie uwagi na specyfikę młodzieżowego patologicznego narcyzmu, szczególnie klientów, których za Rosenfeldem nazwalibyśmy cienkoskórnymi, i wskazanie na istotne dla procesu leczenia interwencje, które umożliwiłyby zmianę. W niniejszym artykule korzystam z rozwijanej przez Otto Kernberga i współpracowników teorii relacji z obiektem, szczególnie z rozwijanej obecnie wersji terapii skoncentrowanej na przeniesieniu dla młodzieży (Transference Focused Psychotherapy for Adolescents, Normandin i in., 2014). Moje rozważania będę ilustrował opisem przypadku klientki, której psychoterapię prowadziłem przez ponad 3 lata.
Problem zaburzeń osobowości wśród dzieci i młodzieży
Trwająca od wielu lat dyskusja na temat możliwości rozpoznawania zaburzeń osobowości u dzieci i młodzieży ostatecznie wydaje się przesądzona, choć nadal budzi zrozumiały opór wśród ludzi pracujących z dziećmi i młodzieżą. W amerykańskiej klasyfikacji zaburzeń psychicznych DSM-V, obowiązującej od 2013 r., rozpoznaje się zaburzenia osobowości od 13. roku życia; w klasyfikacji ICD-11, która obowiązuje od 2022 r., istnieje możliwość rozpoznania zaburzeń osobowości dla dzieci i młodzieży (Sampogna, 2017).
Możliwe implikacje dla procesu leczenia wynikające z diagnozy zaburzeń osobowości wśród dzieci i młodzieży:
- psychoterapia jako główna metoda oddziaływań terapeutycznych,
- przyjęcie długoterminowej metody jako jedynej umożliwiającej zaadresowanie i przepracowanie konfliktowych aspektów osobowości,
- konieczność różnicowania między rozwojowymi aspektami normalnej osobowości a psychopatologiczną organizacją osobowości,
- współpraca z innymi środowiskami celem ograniczania wtórnych korzyści z objawów,
- psychoedukacja rodziców/opiekunów w zakresie problematyki osobowościowej, wskazanie na niepewne rokowanie.
O tym, że problem zaburzeń osobowości jest znaczący wśród dzieci i młodzieży, świadczą wyniki badań podłużnych (Zanarini i in., 2001). Szacunkowe liczby mówią o występowaniu zaburzeń osobowości u około 3,3% nastolatków w populacji ogólnej; wśród prób klinicznych jest to już 40–60%.
Narcystyczna patologia wśród nastolatków – narcyzm gruboskórny or
...Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
