W latach 90. ubiegłego wieku odkryto w organizmie człowieka układ endokannabinoidowy. Tworzą go receptory CB1 i CB2, kannabinoidy, endokannabinoidy i enzymy. Stymulacja receptorów CB1 skutkuje hamowaniem wydzielania wielu neuroprzekaźników i w konsekwencji zwiększeniem poziomu łaknienia, działaniem przeciwwymiotnym, uspokajającym i przeciwbólowym. Receptory CB1 mają znaczenie także w regulacji przebiegu snu, procesie zapamiętywania i uczenia się, neuroprotekcji, czynnościach układu odpornościowego i obniżeniu ciśnienia śródgałkowego. Receptory CB2 biorą udział w kształtowaniu odpowiedzi immunologicznej (Komorowski, Stępień, 2007: 101 i 102).
Etiologia uzależnienia
Uzależnienie można traktować jak chorobę przewlekłą, mającą skłonność do nawrotów, obejmującą zróżnicowane zaburzenia psychiczne, somatyczne i wegetatywne. Osoby wracają do zażywania substancji nawet po długich okresach abstynencji. Niejednokrotnie wystarcza jeden impuls, by człowiek tracił kontrolę nad potrzebą kontaktu ze środkiem uzależniającym. Behawioralnym przejawem uzależnienia jest niekontrolowane poszukiwanie sposobu na zaspokojenie potrzeby doświadczania działania substancji (Machoy-Mokrzyńska i in., 2007).
Mechanizmy uzależnienia (opisane przez Jerzego Mellibrudę):
- mechanizm nałogowego regulowania emocji,
- mechanizm iluzji i zaprzeczania,
- mechanizm rozpraszania i rozdwajania JA.
Czynniki aktywizujące mechanizmy dzieli ze względu na źródło pochodzenia:
- wewnętrzne:
- choroby somatyczne i psychiczne,
- uszkodzenie organizmu,
- braki w zakresie praktycznych umiejętności życiowych,
- destrukcyjną orientację życiową;
- zewnętrzne:
- ryzykowne sytuacje,
- trwałe uszkodzenie ważnych relacji społecznych,
- społeczne konsekwencje przyjmowania środka odurzającego (Mellibruda, 1997).
W procesie uzależniania ważną funkcję pełnią mechanizmy wzmocnienia pozytywnego wywołujące subiektywne odczucie przyjemności oraz wzmocnienia negatywnego wiążącego się z usunięciem bądź złagodzeniem subiektywnie nieprzyjemnego odczucia. Większość substancji psychoaktywnych o charakterze uzależniającym aktywuje neu...