Związek z osobą chorą na depresję

Spis treści:

1. Depresja – czy jest wśród nas?
2. Depresja a związek.
3. Jakie objawy depresji mogą wpłynąć negatywnie na związek?
4. Jak wygląda życie z osobą chorą na depresję?
5. Jak postępować w związku z osobą z depresją?
6. Jakich błędów nie popełniać?
7. Ważne jest wsparcie nie tylko dla osoby cierpiącej na depresję.

DEPRESJA – CZY JEST WŚRÓD NAS?

Niestety jest i wszystko wskazuje na to, że zadomowiła się w społeczeństwie na dobre. Ostatnie lata pandemii, ogarniający kraj kryzys gospodarczy i wymóg wielozadaniowości. Wszystkie te czynniki z pewnością przyczyniły się do stanu naszego zdrowia psychicznego i ogólnego samopoczucia. Oczywiście depresja to zaburzenie psychiczne, które może mieć wielorakie podłoże. Przyczyny tego stanu mogą być naprawdę różne. Niemniej jednak depresja była, jest i będzie ogromnym zagrożeniem dla zdrowia psychicznego Polaków.

Czy to przypadkiem nie jest fanaberia współczesności i próba wymigania się od obowiązków? Kto z nas nie miewa przytłaczających problemów i spadku energii? Kto z nas nie miewa złego humoru i gorszego samopoczucia? Wszyscy przecież wpadamy w tak zwany dołek. Pytanie, czy w nim zostajemy, czy otrzepujemy się z kurzu problemów i ciężkich emocji i dalej wchodzimy w codzienność, widząc nowe możliwości na horyzoncie? No właśnie, a osoba borykająca się z depresją przebywa w tym przysłowiowym ciemnym dołku, który z dnia na dzień powiększa się, tworząc ogromną przepaść między światem zewnętrznym a człowiekiem.

Czy taki stan może być podyktowany złym humorem, czy też kaprysem? Czy stan, który przenika każdą płaszczyznę życia człowieka, zaburzając jego codzienne funkcjonowanie, można nazwać wybrykiem? I w końcu czy cierpienie i ból (nawet jeśli nie są widoczne ,,gołym okiem’’) możemy nazwać błahostką? Oczywiście, że nie! Depresja może ,,dopaść’’ absolutnie każdego – kobietę, mężczyznę, nastolatka. Osobę wykształconą i nie. Pracownika korporacyjnego i bizneswoman. Męża, żonę, dziecko i rodzica… [1]

DEPRESJA A ZWIĄZEK

Depresja jednego ze współmałżonków lub partnerów to przyczyna wielu problemów i kłopotów pojawiających się w związku. To zaburzenie ma najczęściej długotrwały przebieg. Nic więc dziwnego, że ,,przeciążenia psychiczne’’ drugiej osoby utrudniają normalne życie. Tylko ktoś, kto nie był w relacji z osobą borykającą się z depresją, odważy się stwierdzić, że choroba ta nie ma ŻADNEGO wpływu na jakość związku i relacje między partnerami. Ma i to niemałe. O tym trzeba mówić głośno, aby osoby, które decydują się wejść w związek z mężczyzną lub kobietą cierpiącą na depresję i te, które już są w takiej relacji, miały świadomość trudności, z którymi będą musiały się zmierzyć.

Takie informacje nie mają na celu zniechęcić, a tym bardziej spotęgować poczucia wstydu. Każdy z nas powinien mieć świadomość, że nie jest to błahostka. To choroba, która wpływa na funkcjonowanie związku w każdej jego sferze. Partner powinien mieć świadomość, jak rozmawiać z bliską osobą, która cierpi. Jakich nie popełniać błędów? Jak ,,wyłapać’’ z codzienności stany, które mogą być szczególnie niebezpieczne i wymagają szybkiej interwencji specjalisty oraz jak wspierać bliską osobę w walce z tym niebezpiecznym zaburzeniem. Pamiętaj, że związek, to relacja dwojga ludzi. To dwa ogniwa, dlatego nikt nie powinien być pominięty. Gdy do związku ,,wpycha się’’ nieproszona depresja, to cierpi każda ze stron. Życie z osobą chorą na depresję jest więc nie tylko autodestrukcyjne dla samego chorego, lecz również dla kochających go bliskich.

JAKIE OBJAWY DEPRESJI MOGĄ WPŁYNĄĆ NEGATYWNIE NA ZWIĄZEK?

Właściwie trudno wybrać spośród typowych objawów tylko te, które w sposób szczególny wpływają na relacje w związku. Dlaczego? Po prostu każdy z pojawiających się symptomów może wpłynąć negatywnie na relacje i zaburzyć codzienne pożycie. Jak wygląda codzienność partnerów? Co się dzieje za czterema ścianami? Najbardziej widoczne zmiany w zachowaniu partnera borykającego się z depresją obejmują:

• widoczny spadek zainteresowania sprawami związanymi z domem, rodziną, dziećmi, sytuacją finansową rodziny oraz życiem intymnym;
• brak zaangażowania w umacnianie relacji w związku;
• smutek, nieokazywanie radości, zadowolenia i satysfakcji z bycia w związku;
• zmienność nastroju, nieprzewidywalność zachowań oraz brak okazywania ciepłych uczuć bliskiej osobie;
• zaniechanie kontynuowania wspólnych pasji i zainteresowań (np. podróże, kino, ogród);
• pogorszenie się komunikacji w związku (brak szczerych rozmów, unikanie spędzania wspólnie czasu, unikanie wspólnych posiłków, wyjść i wyjazdów);
• brak zainteresowania własnym ciałem i wizerunkiem (w tym zaniedbanie higieny osobistej) oraz obniżona samoocena;
• mała aktywność, brak energii oraz nieustanne poczucie zmęczenia (pomimo braku wysiłku);
• brak motywacji do działania, niechęć do zmian i pracy nad związkiem, poczucie beznadziei i bezsensu;
• lęki, obawy, niepokój i dostrzeganie przyszłości w ciemnych barwach (również tej związanej ze związkiem);
• zaburzenia snu (problemy z zasypianiem, bezsenność lub wprost przeciwnie nadmierna senność i zmęczenie);
• samookaleczanie się (autoagresja);
• poczucie winy, wstydu, myśli samobójcze;
• bóle fizyczne, w tym bóle głowy, bóle mięśni, problemy jelitowe, kłopoty z trawieniem, bóle brzucha.

Każdy z powyższych symptomów nie jest obojętny relacji między dwojgiem ludzi. Czasami wydaje nam się, że nic i nikt nie jest w stanie zburzyć tego, co zbudowaliśmy z drugim człowiekiem. Nie ma takiej siły i mocy na tej ziemi, która by oddaliła nas od siebie i sprawiła, że zwykłe ,,dzień dobry kochanie’’ lub wypad do kina będą sprawiały trudność. A jednak depresji to się udaje. Dlaczego? Bo to choroba, a każde schorzenie (nawet te z pozoru niegroźne) może całkowicie odmienić życie człowieka i jego bliskich.

JAK POSTĘPOWAĆ W ZWIĄZKU Z OSOBĄ Z DEPRESJĄ?

,,Związałem się z osobą z depresją. Partnerka jest objęta opieką specjalistów, korzysta z terapii i leczy się farmakologicznie, ale mimo to, to wciąż depresja... Jak powinienem postępować? Jak mogę jej pomóc? Czy ja również powinienem zgłosić się po wsparcie i wskazówki do psychoterapeuty?’’

Tego rodzaju pytania często pojawiają się na forach i internetowych grupach wsparcia. Wbrew pozorom odpowiedź nie jest taka prosta i jednakowa dla każdego związku. Istnieją różne typy depresji (np. depresja poporodowa). Depresja depresji nie jest równa. Jeżeli za partnerem jest już długa historia leczenia i pozostaje on w stałym kontakcie z lekarzem prowadzącym i terapeutą, wówczas potrafi sam odróżnić chwilowy spadek sił i nastroju od niebezpiecznego nawrotu choroby. Dzięki wsparciu terapeuty jest po prostu przygotowany na różne sytuacje i gotowy na reakcję.

Niestety depresja często ma charakter rozwojowy i nawracalny. Może pojawiać się na różnych etapach życia człowieka. W chwilach kryzysu lub zmian, na etapie wchodzenia w wiek dojrzały itp. Nigdy nie powinniśmy tracić czujności. Depresja może powrócić lub pojawić się po raz pierwszy zupełnie nieoczekiwanie, nawet gdy osoba wydaje się przeżywać pełnię swojego szczęścia. Dlatego, jeżeli bliska osoba zauważy u partnera lub partnerki niepokojące objawy, jak brak energii i motywacji, smutek utrzymujący się przez kilka tygodni, stale obniżony nastrój bez wyraźnej przyczyny czy też wycofanie się z wcześniejszych aktywności, wówczas bez wątpienia jest to sytuacja wymagająca reakcji i konsultacji z lekarzem. Co więcej możesz zrobić?

Wspierać, bo czy wiesz, że kompleksowe leczenie depresji, obejmuje nie tylko leczenie farmakologiczne i terapeutyczne, lecz również wsparcie bliskich? Pomoc partnera jest tu równie ważna. Nie chodzi tu o ocenianie, kłótnie, krytykowanie i dawanie ,,złotych rad’’. Chodzi o troskę, nadzieję, obecność oraz zachęcanie i motywowanie do podjęcia lub kontynuowania leczenia. Wsparcie jest niezwykle ważne – nawet jeśli ma to być tylko (albo aż!) wspólne siedzenie w ciszy z kubkiem kawy w dłoniach. Uzbrój się w cierpliwość i stosuj metodę małych kroczków. Bez presji, szantażowania, obrażania się i nerwów, jeśli partner odmówi aktywności. To ważne, aby proponować bliskiej osobie aktywności, które wiążą się z przyjemnymi uczuciami lub są zakończone miłym akcentem. Nawet kilkuminutowy spacer w ciszy, na świeżym powietrzu, wśród szumu jesiennych liści może wpłynąć na poprawę nastroju i umocnienie więzi.

JAKICH BŁĘDÓW NIE POPEŁNIAĆ?

Czego nie mówić osobie chorującej na depresję? Jakich komentarzy i zachowania partnera nie wolno absolutnie lekceważyć?

MITY!

To wciąż powtarzany mit na temat samobójstw. W nieleczonej depresji lub tak zaawansowanej, że nawet leczenie nie przynosi poprawy, ryzyko popełnienia samobójstwa jest naprawdę bardzo wysokie. Powtarzane wypowiedzi typy: ,,Nie chce mi się żyć, nie jestem nikomu już potrzebny, szkoda, że się w ogóle urodziłem, na pewno nie będzie ci smutno kiedy umrę, życie nie ma dla mnie sensu, beze mnie byłoby ci lepiej, jestem dla wszystkich ciężarem’’, to znaki ostrzegawcze wysyłane otoczeniu. Nigdy ich nie ignoruj! Być może się pomylisz. Być może Twój partner będzie przechodził przejściowy spadek nastroju, a nie nawrót depresji, ale pomyśl wtedy o tym, że zawsze lepsza reakcja niż ignorowanie.

WAŻNE JEST WSPARCIE NIE TYLKO DLA OSOBY CIERPIĄCEJ NA DEPRESJĘ

Słuchanie pełne empatii, zrozumienia i otwartości, a także obecność oraz wsparcie nie powinny wynikać z poczucia winy. Jesteś w związku z osobą, która ma depresję? Pamiętaj, nie jesteś odpowiedzialny za depresję bliskiej osoby i przeżywany przez nią stan. Trzeba wiele odwagi, cierpliwości, dobroci serca i zrozumienia, aby wspierać partnera lub partnerkę w walce z zaburzeniem psychicznym. W całej tej sytuacji nie powinieneś zapominać o sobie i swoich emocjach.

Obserwowanie jak bliska osoba cierpi i jej życie się zmienia, to również niemałe cierpienie dla drugiej strony. Bo jak tu być szczęśliwym, cieszyć się życiem i czerpać z niego garściami, gdy tuż obok choruje ukochana osoba? Dla bliskich to niezwykle trudne dlatego tak często mówi się o tym, że rodzina chorego również powinna skorzystać ze wsparcia specjalisty. Jeśli więc zastanawiasz się, jak pomóc mężowi, żonie, partnerowi lub partnerce w walce z depresją, to w pierwszej kolejności odpowiedz sobie na pytania:

• Czy opiekujesz się sobą?
• Jakie emocje wywołuje u ciebie zachowanie partnera lub partnerki?
• Jak się z tym wszystkim czujesz?
• Jak bardzo czujesz się odpowiedzialny za obecną sytuację?

Twoja rozmowa z psychologiem lub psychoterapeutą to dodatkowa dawka siły, wsparcia i wskazówek o tym, jak odnaleźć się w związku z osobą w depresji. To pierwszy i być może najważniejszy krok na drodze do poprawy relacji w związku i lepszego samopoczucia.

Źródła:

• D. Burns ,,Radość życia, czyli jak zwyciężyć depresję’’, Zysk i S-ka, 2022.
• Jęczmińska,,Depresja nastolatka. Kompendium wiedzy dla rodziców’’ dostęp 29.10.2021
• Kotlarek ,,Depresja, czyli gdy każdy oddech boli’’, Sensus, 2021.

[1] https://www.zaufanyterapeuta.eu/porady-dla-pacjentow/depresja-u-nastolatkow-jakie-sa-objawy-i-jak-pomoc#fn:78422757-0304-a940-12eb-903160dbb75b