Pacjenci pragnący zmienić płeć szukają pomocy w poradniach seksuologicznych, poradniach zdrowia psychicznego oraz prywatnych gabinetach psychoterapeutycznych. Wskazane jest, by psycholodzy pracujący w tych miejscach mieli wiedzę na temat zaburzeń tożsamości płci. Najpierw warto zdefiniować pojęcie transseksualizmu. W dalszej części artykułu przejdę do opisania diagnozy różnicowej wybranych kategorii diagnostycznych.
Czym jest transseksualizm?
Transseksualizm według ICD-10 ma trzy kryteria. Pacjent pragnie żyć i być akceptowanym jako przedstawiciel płci przeciwnej. Nie jest zadowolony z własnych cech płciowych. Chce poddać się leczeniu hormonalnemu lub operacyjnemu. Stan ten musi trwać minimum 2 lata, a samo zaburzenie nie może być objawem innego zaburzenia psychicznego lub anomalii genetycznych, interseksualnych (gdzie występują zaburzenia cielesno-hormonalno-genetyczne), lub chromosomalnych. Osoba transseksualna ma prawidłowo zbudowane narządy płciowe. Nie ma natomiast zgodności między płcią psychiczną a anatomicznymi cechami płciowymi. Nie występuje również zgodność między podjętą i realizowaną w życiu rolą społeczną płci a płcią biologiczną. Ponadto osoba transseksualna pragnie uzyskać anatomiczne cechy pożądanej płci – brak tego pragnienia może oznaczać np. osobę aseksualną (ale nie transseksualną).
Osoby będące w konflikcie tożsamości płciowej czują się „uwięzione” w swoim ciele. Mają potrzebę integrowania się z osobami płci przeciwnej, zmiany wyglądu i korekty narządów płciowych. Nie mają poczucia „chorego umysłu, który trzeba uleczyć” – chcą dokonać tranzycji. Transseksualizm pojawia się zwykle przed okresem dojrzewania. Charakterystyczny jest dla niego brak pozytywnych doznań płynących z posiadanych narządów płciowych zewnętrznych (a często wrogość do nich).
Istnieją dwa warianty transseksualizmu – typ kobieta-mężczyzna (K/M) oraz typ mężczyzna-kobieta (M/K). Literatura wyróżnia podział transseksualizmu na pierwotny (głęboki, wczesnorozwojowy) oraz wtórny (powierzchowny, późnorozwojowy).
W transseksualizmie pierwotnym osoba niemal od narodzin ma poczucie głębokiego odwrócenia płci, nie ma homoseksualnej organizacji osobowości (przeważnie), nie odczuwa podniecenia w trakcie przebierania się. Ponadto, silnie pragnie uzyskać cechy anatomiczne płci przeciwnej niż biologiczna. Brak tego pragnienia stawia pod znakiem zapytani...
