Menopauza i okres okołomenopauzalny
Menopauza, czyli greckie men (miesiąc) i pausis (przerwa) – oznacza ostatnie prawidłowe krwawienie miesiączkowe w życiu kobiety. Jest wynikiem naturalnych zmian zachodzących w organizmie. Po okresie aktywności rozrodczej u kobiety jajniki redukują swoją aktywność, zmniejszając wydzielanie estrogenów i progesteronu. Hormony te pełnią decydującą funkcję w rozrodczości (stymulują rozwój komórek jajowych i proces owulacji, wpływają na występowanie popędu płciowego). Są także odpowiedzialne za wiele innych procesów, np. ochronę układu sercowo-naczyniowego (protekcyjny wpływ estrogenów na ścianę naczyń krwionośnych), utrzymanie dobrej kondycji skóry, prawidłowe uwapnienie kości. Redukcja poziomu hormonów płciowych jest sygnałem dla przysadki, by zwiększyć wydzielanie hormonu folikulotropowego (FSH) i hormonu luteinizującego (LH). Mają one za zadanie stymulować jajniki do produkcji hormonów płciowych. Nowe proporcje hormonalne – zmniejszona ilość hormonów płciowych, zmiana stosunku estrogenów do progesteronu, więcej stymulujących hormonów przysadki – powodują charakterystyczne dla okresu przekwitania dolegliwości. Na czas pojawienia się menopauzy ma także wpływ stan zdrowia i styl życia. Pojawienie się menopauzy przyspieszają m.in. niewłaściwa dieta, stres, palenie papierosów (1, 2).
Klimakterium lub przekwitanie, jak określa się ten czas, poprzedza kilkuletni okres zapowiadający menopauzę. Po 40. roku życia, gdy jajniki stopniowo zmniejszają produkcję hormonów, miesiączki stają się nieregularne, coraz więcej cykli przebiega bez owulacji, przez co obniża się płodność kobiety. Pojawiają się też zaburzenia naczynioruchowe (np. uderzenia gorąca), zaburzenia sfery psychicznej: bezsenność, depresja, lęk, zaburzenia koncentracji uwagi i pamięci, obniżenie napędu do działania, drażliwość, płaczliwość, zaburzenia seksualne. Następują zmiany zanikowe kości, zwiotczenie skóry na skutek utraty kolagenu, zaburzenia gospodarki lipidowej. Starzenie się i spadek poziomu hormonów mają niekorzystny wpływ także na masę i siłę mięśniową. Do oceny jakości życia w tym okresie służyć może Skala Jakości Życia Specyficzna dla Menopauzy (MENQOL) (3).
W ciągu kilku lat organizm zaczyna adaptować się do spadku poziomu hormonów płciowych, jednak okres okołomenopauzalny, tak jak inne zjawiska związane z wahaniem steroidów gonadowych (dojrzewanie, połóg, a nawet cykl miesięczny), może się wiązać z zaburzeniami nastroju. W pewnym sensie w całym okresie życia kobiety na jego jakość, stan fizyczny i psychiczny wpływają zmiany poziomu hormonów.
Depresja
Okres okołomenopauzalny wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia epizodu depresyjnego (3, 4, 5). Ryzyko to waha się między 45–68% kobiet przechodzących przekwitanie (3). Estrogen wzmacnia działanie niektórych neuroprzekaźników, takich jak serotonina i noradrenalina. Te z kolei pomagają regulować nastrój, wpływają na dobre samopoczucie. Niższy poziom serotoniny przyczynia się do zwiększonej drażliwości, niepokoju i smutku. Dodatkowo często występujące w menopauzie zaburzenia snu zwiększają podatność na depresję kilkukrotnie, podobnie jak doświadczenie epizodów depresyjnych w przeszłości. Kobiety z wywiadem depresji są do pięciu razy bardziej na nią narażone w okresie okołomenopauzalnym (4). Rozpoznanie dużego epizodu depresyjnego w okresi...
Ten artykuł jest dostępny tylko dla zarejestrowanych użytkowników.
