Żałoba i smutek obejmują szereg uczuć, od głębokiego smutku po gniew.Proces adaptacji do znacznej straty może się bardzoróżnić w zależności od osoby.Często zależy to od pochodzenia, przekonań i siły utraconego związku.
ROZPACZLIWE MYŚLI I ZACHOWANIA
Uczucia związane ze stratą nie ograniczają się jedynie dosmutku, może również pojawić siępoczucie winy, tęsknota,gniewiżal.Emocje często zaskakują swoją siłą lub łagodnością, mogą też być mylące.Jedna osoba w reakcji na przeżywany ból może pogrążyć się w toksycznymzwiązku, inna może opłakiwać ukochaną osobę, która zmarła na raka, a mimo to odczuwać ulgę, że ktoś bliskijuż nie cierpi.
Zachowania żałobne mają również szeroki zakres.Niektórzy ludzie znajdują pocieszenie w dzieleniu się swoimi uczuciami w towarzystwie - inniwolą być sam na sam ze swoimi uczuciami, angażując się w pochłaniające uwagęczynności, takie jak ćwiczenia lub pisanie.
Różne uczucia, myśli i zachowania, które ludzie wyrażają podczas żałoby, można podzielić na dwa główne style radzenia sobie: instrumentalny i intuicyjny.Większość ludzi przejawia mieszankę tych dwóch stylów żałoby:
- Instrumentalna żałobaskupia się przede wszystkim na zadaniach związanych z rozwiązywaniem problemów.Ten styl polega na kontrolowaniu lub minimalizowaniu ekspresji emocjonalnej.
- Intuicyjna żałobaopiera się na wzmożonym doświadczeniu emocjonalnym.Ten styl polega na dzieleniu się uczuciami, odkrywaniu utraconego związku i rozważaniu śmiertelności.
Żaden sposób żałoby nie jest lepszy od innych.Niektórzy ludzie są bardziej emocjonalni i zanurzają się w swoich uczuciach.Inni są stoiccy i mogą świadomie odwracaćuwagęod rozpamiętywania niezmiennego cyklu życia i śmierci.Każdy człowiek ma wyjątkowe potrzeby kiedy zmaga sięze stratą.
MODELE ŻALU
Smutek może się różnić w zależności od osoby.Jednak nadal istnieją pewne modele wyjaśniająceprzebieg żałoby.Oto pięć etapów żałoby najczęściej przytaczanych przez psychologów:
- Odmowa
- Gniew
- Kłótliwość
- Depresja
- Akceptacja
Psycholog JW Worden stworzył również etapowy model radzenia sobie ze śmiercią bliskiej osoby.Proces żałoby podzielił na cztery zadania:
- Zaakceptowanie rzeczywistości w którejdoświadczamy straty
- Przepracowanie bólu
- Przystosowanie się do życia bez zmarłego
- Dalsze podążanie życiową ścieżką
PROCES WYCHODZENIA Z ŻALU
Każdy rozpacza na swój sposób i w swoim czasie.Niektórzy ludzie wychodzą z żalu i wznawiają normalne czynności w ciągu sześciu miesięcy, chociaż nadal odczuwają chwile smutku.Inni mogą poczuć się lepiej po około roku.
Czasami ludzie przez lata przeżywają żałobę, nie znajdując nawet chwilowej ulgi.Smutek może się nasilaćw konsekwencji występowania innychstanów, w szczególności depresji. Strata bywa też ciężej przeżywana jeśli osoba byłą bardzo blisko związana ze zmarłym.
Proces żałoby często wiąże się z wieloma trudnymi i skomplikowanymi emocjami.Jednak radość, zadowolenie i humor nie muszą nas zupełnie opuszczać, nawet pomimo trudności z jakimi się zmagamy.Samoopieka, rekreacja i wsparcie społeczne mogą być niezbędne do powrotu do stanu sprzed żałoby. Doświadczanieszczęścia nie oznacza, że dana osoba zakończyła żałobę i jest stanem zupełnie naturalnym.
Opłakiwanie utraty bliskiej osoby jest trudnym procesem, niezależnie od tego, czy strata jest spowodowana śmiercią,rozstaniem, czy innymi okolicznościami.Jednym z najtrudniejszych wyzwań jestprzystosowanie się do nowej rzeczywistościżycia pod nieobecność ukochanej osoby.Dostosowanie może wymagać od nasopracowania nowej codziennej rutyny lub ponownego przemyślenia swoich planów na przyszłość.
DEPRESJA I SMUTEK
Typowe oznaki żałoby, takie jak wycofanie społeczne, mogą być tożsame zobjawamidepresji.
Jak więc odróżnić żal od depresji?
- Smutek zazwyczaj poprzedza strata.Depresja może rozwinąć się w każdej chwili.
- Smutek obecny w żałobie jest njczęściejzwiązany ze stratą lub śmiercią.Depresja charakteryzuje się ogólnym poczuciembezwartościowości, rozpaczy ibraku radości.
- Objawy żalu mogą z czasem ulec poprawie. Pacjentz depresją potrzebuje leczenia, aby wyzdrowieć.
Pomimo różnic, depresja i smutek nie wykluczają się wzajemnie.Jeśli ktoś jest podatny na depresję, żałoba może wywołać epizod depresyjny. U osób cierpiących na depresję obserwuje się dotkliwsze przeżywanie straty,może też wydłużyć się u nichproces żałoby. Warto w przypadku depresji oraz żałoby udać się do terapeuty, który posiada kompetencje w rozpoznawaniużałobyi depresji oraz posiada narzędzia pomagające opanować ich wszelkie objawy.
