Definicja
Wielość koncepcji i definicji rodzi dyskurs wokół istoty zaburzeń, jego składników konstytuujących i czynników etiologicznych. Podobnie jak termin „zaburzenie emocjonalne” odnosi się do różnych cech i wzorów funkcjonowania, „zaburzenie zachowania” to ogół cech, które utrudniają funkcjonowanie dziecka w różnych obszarach, w których wymaga się od dziecka przystosowania do różnych ról społecznych i ustosunkowywania się do siebie samego, rodzeństwa, kolegów, rodziców, nauczycieli. Przyjmuje się, że z zaburzeniem zachowania mamy do czynienia wtedy, kiedy jest ono wyraźnie odmienne od oczekiwanego i nieadekwatne do sytuacji w szkole lub w społeczności, a przy tym staje się regułą i dziecko prezentuje taki stały zestaw zachowań w różnych sytuacjach. Zaburzenie zachowania jest określane jako skomplikowana grupa behawioralnych i emocjonalnych problemów młodzieży. Jeśli dziecko przejawia niektóre z przyjętych (podanych poniżej) zachowań, może w konsekwencji być uznane za dziecko z zaburzeniami zachowania. Należą do nich:
- Agresja wobec ludzi i zwierząt.
- Niszczenie mienia, bezczeszczenie wspólnych dóbr, graffiti, wandalizm itp.
- Brak empatii i troski o innych. Pokazywanie braku uczuć w stosunku do cudzego cierpienia i bólu, brak wyrzutów sumienia.
- Brak ponoszenia odpowiedzialności za swoje zachowanie – kłamstwa, oszustwa i kradzieże.
- Naruszanie zasad i przepisów prawa. Zachowania prowokacyjne.
Amerykanie stosują znacznie prostsze rozwiązania. W większości stanowych departamentów USA przyjęto definicję za E.M. Bowers, zgodnie z którą; „zaburzenie zachowania jest to poważne emocjonalne obciążenie – przeszkoda (handicap) – występująca u dzieci jako zachowanie, które jest nieodpowiednie do wieku rozwojowego i nieadekwatne do warunków szkolnych, a które wyraża się w co najmniej jednym z pięciu kryteriów:
- niezdolność do uczenia się, która nie może być wyjaśniona czynnikami intelektualnymi, defektami w zakresie funkcjonowania zmysłów ani chorobami,
- niezdolność nawiązywania lub podtrzymywania zadowalających interpersonalnych związków z rówieśnikami lub nauczycielami,
- nieodpowiednie sposoby zachowań lub emocje w sytuacjach normalnych,
- stałe lub dominujące poczucie niezadowolenia lub depresji,
- tendencje do pojawiania się fizycznych symptomów lub strachu w sytuacjach szkolnych i kontaktach personalnych”.
Posługując się na przykład definicją Julian Elliott i Marice Place (2000), można przyjąć jeszcze ogólniej, że zaburzenia zachowania to jedna z trzech grup...
